Tortilla Flat recenzja

„Tortilla Flat” to wydana po raz pierwszy w 1935 roku powieść autorstwa Johna Steinbecka, zdobywcy literackiej nagrody Nobla, twórcy „Myszy i ludzi” czy „Gron gniewu”. Wznowieniem klasyka w Polsce zajęło się wydawnictwo Prószyński i S-ka. Akcja powieści rozgrywa się niedługo po zakończeniu pierwszej wojny światowej w miejscowości Monterey w Kalifornii. Zamieszkują ją paisanos – „mieszańce krwi hiszpańskiej, indiańskiej, meksykańskiej i ras europejskich”. Ich przygody nawiązują do legend o Królu Arturze; Danny to Artur, a jego przyjaciele to rycerze Okrągłego Stołu.
Powieść to momentami zbiór luźno powiązanych ze sobą historyjek z życia grupki paisanos – Danny’ego, Pilona, Pabla, Jezusa Marii Corcorana, Wielkiego Joe Portugalczyka, Pirata i jego pięciu psów. Mężczyźni ci sypiają w rowach i lasach, kradną jedzenie i wino – zwłaszcza wino – a do pracy najmują się tylko w ostateczności. Lubią też kobiety, najlepiej takie, które częstują winem. Ich tryb życia nie zmienia się bardzo, gdy Danny odziedzicza po zmarłym dziadku dwa domy, stając się tym samym kimś szczególnie poważanym. Do domów szybko sprowadzają się jego przyjaciele, którzy czynszu oczywiście nie płacą, ale zawsze gotowi są do wspólnego wygrzewania się w słońcu i picia wina.
Paisanos kierują się w życiu przede wszystkim pokrętną logiką i intrygującymi zasadami moralnymi. Przykładowo, gdy spali się jeden z domów Danny’ego, uzna on, że w sumie stało się dobrze, gdyż dwa domy to bogactwo, przez które Danny stałby się tylko chciwy i żądając od przyjaciół czynszu, popsułby swoje stosunki z nimi. Zamiast tego przyjaciele zamieszkują z Dannym w drugim domu, gdzie są gośćmi, nie mają więc żadnych zobowiązań wobec gospodarza poza tymi, które wynikają z przyjaźni. Innym razem chcą pomóc samotnej matce z gromadką dzieci, kradną więc dla niej – dosłownie – góry jedzenia. Jak jednak stwierdzają, jest to „kradzież pozbawiona piętna kradzieży, przestępstwo popełnione z pobudek altruistycznych”, tym samym uważają więc, że czynią dobrze. Cała gromadka to też samozwańczy filozofowie, którzy w każdej historii dopatrują się głębokiej lekcji moralnej. Choć wydają się wieść życie lekkoduchów, ciągle snują rozważania nad prawidłowym postępowaniem w życiu. Wnioski, jakie wyciągają, bywają pokrętne i naiwne. Przyjaciele wydają się kierować słusznymi pobudkami, np. gdy chcą pomóc Piratowi. Pilon obmyśla plan, jak przekonać Pirata, że jego dobrzy przyjaciele – o których sam Pirat nic nie wiedział – martwią się o niego. Liczy, że w ten sposób zdobędzie oszczędności Pirata, za które oczywiście planuje kupić dobra przeznaczone dla właściciela pieniędzy. Patrząc jednak na wcześniejsze postępowanie paisanos i sposób, w jaki absolutnie każde pieniądze i każdą rzecz gotowi są zamienić na wino, trudno uwierzyć, że nie planują wykorzystać skarbu Pirata dla własnych celów. Paisanos nie są jednak złymi ludźmi i cenią sobie przyjaźń ponad wszystko, potrafią też trzymać się ustalonych przez siebie zasad, szanować się i wspierać nawzajem.