Zdeptane nadzieje recenzja

Wioletta Piasecka jest pisarką o ugruntowanej pozycji w świecie polskiej literatury obyczajowej. Jej najnowsza powieść obyczajowo-historyczna „Zdeptane nadzieje” otwiera cykl „Otuleni syberyjskim wiatrem”.

Kiedy w szkole uczymy się historii, to na ogół w głowie zostają nam daty i wydarzenia. Powieści obyczajowo-historyczne pokazują nam historię inaczej. Przenoszą nas w czasie i przestrzeni ukazując konkretne osoby i realia polityczno-społeczne, w których przyszło im żyć. Śledząc losy bohaterów możemy lepiej zrozumieć przyczyny i skutki wydarzeń, które znamy z podręczników historii. I ta wiedza pozostanie w naszej pamięci nie dlatego, że trzeba ją zaliczyć na klasówce, ale dlatego, że kojarzy nam się z bohaterami przeczytanej powieści, z którymi połączyły nas emocje.

Wioletta Piasecka w powieści „Zdeptane nadzieje” opisuje życie w zaborze rosyjskim, konkretnie w Krzemieńcu i jego okolicach, po upadku powstania listopadowego. Opisywane wydarzenia rozpoczynają się w 1832 roku. Historia ma charakter wielowątkowy i dotyczy losów wielu osób, ale najwięcej miejsca autorka poświeciła ziemiańskiej rodzinie Rzążewskich, szczególnie ich starszym córkom – 16-letniej Józefie i 18-letniej Zofii. We współczesnym świecie byłyby to nastolatki, ale wtedy były to „panny na wydaniu”, które wkraczają w dorosłe życie, przeżywają pierwsze miłości, a otoczenie oczekuje od nich rychłego zamążpójścia. Opisywany okres, to także czas, kiedy po upadku powstania listopadowego i licznych aresztowaniach jego uczestników, odżywają idee narodowościowe. Pojawiają się ludzie, tacy jak Szymon Konarski, którzy podejmują działania jednoczące naród polski przeciwko carowi. Obok idei wolnościowych głoszone są hasła walki z analfabetyzmem i poddaństwem chłopów. Na kartach powieści opisane zostały działania podejmowane przez członków Stowarzyszenia Ludu Polskiego.

Książka zawiera mnóstwo wiedzy dotyczącej wydarzeń historycznych i obyczajowości I połowy XIX wieku na ziemiach polskich zaboru rosyjskiego. Widać ogromny wkład pracy autorki w zgromadzenie rzetelnego materiału w tym zakresie. Autorka pokazuje typowy styl myślenia, wyznawane wartości i poglądy ówczesnych ludzi. Doskonale pokazana została pozycja kobiety w społeczeństwie tego okresu. Kobieta była zdefiniowana jako żona i matka. Głównym celem rodziców posiadających córki było wydanie ich za mąż. Największym lękiem młodych dziewcząt i ich matek było staropanieństwo. Nie rzadko małżeństwa były aranżowane, a między małżonkami były znaczne różnice wieku W lepszej sytuacji były wdowy, które mogły podejmować samodzielne decyzje. W powieści bardzo dokładnie zostały opisane rozterki kobiet w rodzinie Rzążewskich wynikające z takich poglądów. Życie uczuciowe obu panien Rzążewskich przebiegało w odmienny sposób, a zdobyte doświadczenia wpłynęły na każdą z nich zupełnie inaczej. O czym przekonamy się podczas lektury.

Kreacja bohaterek, zarówno pierwszoplanowych jak i drugoplanowych zasługuje na uznanie. Mamy tu całe bogactwo różnorodnych postaci. Wszystkie osoby są bardzo złożone pod względem charakteru i osobowości, wielowymiarowe, odmienne i zindywidualizowane. Prezentowane przez nie poglądy i postawy są także zróżnicowane, ale na ogół charakterystyczne dla epoki w której żyją. Jedne zyskują naszą sympatię, a nawet szacunek jak historyczna postać Ewy Felińskiej czy młodziutka, ale jakże dojrzała Józefa Rzążewska. Inne z kolei są irytujące. Mieszane uczucia wywołuje osoba Zofii. Jest ona postacią tragiczną w tej powieści, boleśnie doświadczona przez życie na progu dorosłości, będąca pod silną presją konwenansów i rodziny podejmuje decyzje wbrew sobie, świadomie wybierając rolę życiowej męczennicy.

Autorka umiejętnie oddaje realia historyczne wplatając w fikcyjne wydarzenia autentyczne postacie historyczne i sytuacje. To właśnie zachowany realizm miejsc i czasu podnosi znacznie wartość opowiadanej historii. „Zdeptane nadzieje” pokazują jak trudno jest nie poddać się społecznej presji, że czasem miłość jest piękna, ale czasami bolesna i trudna, że konsekwencje decyzji ponosimy nie tylko my, ale i nasze otoczenie, że zawsze jest jakiś wybór, ale nigdy nie będziemy wiedzieć jakie będą jego skutki.

Zastosowany przez autorkę styl jest dopasowany językowo do opisywanych czasów. Widoczne jest w to używanym przez Wiolettę Piasecką słownictwie i stylu wypowiedzi zarówno w dialogach jak i narracji. Ten zabieg umożliwia jeszcze pełniejsze oddanie realiów i ducha tamtych czasów. Akcja toczy się swoim tempem, ale nie nuży, bo jest tu wiele wątków, co zwiększa dynamizm powieści. Tytuł powieści jest wieloznaczny, bo równie dobrze można odnieść go do sytuacji po powstaniu listopadowym jak i sytuacji bohaterek powieści. Okładka z młodą dziewczyną w zielonej sukni na tle starej zabudowy w zielono-szarej tonacji przyciąga wzrok i intryguje.

Wioletta Piasecka napisała powieść ciekawą i wartościową, o niezaprzeczalnych walorach edukacyjnych, ukazującą nam fragment historii Polski w sposób przyciągający uwagę i zapadający w pamięć. Starannie oddany klimat epoki i szczegółowe opisy postaci pozwalają czytelnikowi z łatwością zagłębić się w tę historię i poczuć się współuczestnikiem opisywanych zdarzeń. Dramatyczny moment, w którym pisarka urywa swoją opowieść sprawia, że z niecierpliwością będziemy oczekiwać dalszego ciągu.

Książka z Klubu Recenzenta serwisu nakanapie.pl.