Stara baśń : powieść z IX wieku recenzja

Józef Ignacy Kraszewski - polski pisarz, publicysta, wydawca, historyk, działacz społeczny i polityczny, autor z największą liczbą wydanych książek i wierszy w historii literatury polskiej.

Stara baśń otwiera cykl Dzieje Polski, na który składa się aż 29 powieści. Jednocześnie jest chyba najbardziej znaną powieścią historyczną z całej twórczości Kraszewskiego. Jest to opowieść o początkach państwa polskiego, opierająca się w dużej mierze o dawne podania i legendy. Autor zainspirował się tutaj przede wszystkim znaną chyba wszystkim legendą o Popielu i Piaście Kołodzieju. Cała historia została oczywiście rozbudowana, nico ubarwiona, zmieniono imiona bohaterów, ale główny watek pozostał ten sam.

Akcja rozgrywa się w IX wieku, kiedy to tereny polskie zamieszkują plemiona słowiańskie. Władzę nad nimi sprawuje Popiel w powieści zwany Chwostkiem. Z czasem staje się on coraz bardziej bezwzględny, a jego poczynania wywołują bunt wśród poddanych. Kmiecie nie mogąc dłużej znieść krwawych rządów Chwostka postanawiają odsunąć go od władzy. Nie jest to łatwe bo okrutny kneź może liczyć na pomoc niemieckich popleczników. Zwycięstwo jest jednak po stronie kmieciów i w końcu udaje im się pokonać znienawidzonego władcę, a na jego miejsce wybierają Piastuna - człowieka najbardziej ubogiego i pokornego spośród nich z nadzieją, że będzie rządził nimi mądrze i sprawiedliwie.

Kraszewski w swojej powieści przenosi nas w dawne czasy i ukazuje początki kształtowania się państwa polskiego, dodatkowo wplatając w to wątek burzliwej miłości Domana i Dziwy. W książce nie brakuje też opisów dawnych zwyczajów, tradycji i wierzeń. Nie mamy tutaj głównego bohatera, jest raczej główny wątek, wokół którego pojawiają się różne postaci, ale każda z nich ma swój udział w toczących się wydarzeniach i wnosi coś do fabuły. Co ciekawe, chociaż Kraszewski pisał o zamierzchłych czasach, to w Starej baśni można doszukać się według mnie pewnej ponadczasowości. Współcześni Polacy, podobnie jak dawni kmiecie, często nie potrafią dojść miedzy sobą do porozumienia. Nawet jeśli działamy w jednej wspólnej sprawie, każdy ma coś do powiedzenia, każdy zna się na wszystkim najlepiej i każdy chce rządzić, choć niekoniecznie się do tego nadaje. Jeśli chodzi o język powieści, to pojawia się tu wiele archaizmów, które dla niektórych mogą być utrudnieniem podczas czytania. Nadają one jednak całej historii autentyczności i pozwalają lepiej wczuć się w jej klimat. Mnie osobiście one wcale nie przeszkadzały, mogłabym raczej ponarzekać na coś innego, a mianowicie na leniwie toczącą się akcję, zwłaszcza na początku książki. Przez pierwsze kilkadziesiąt stron trochę się wynudziłam, na szczęście później było już lepiej.

Stara baśń to powieść, która na pewno nie każdemu przypadnie do gustu. Polecam ja raczej osobom, które po prostu lubią takie klimaty. Ja sama jeszcze kilka lat temu zachwycałam się tą historią. Teraz, czytając ją po raz drugi, nie odebrałam jej aż tak entuzjastycznie. Jak widać z biegiem czasu gust się zmienia :)