Rok 1984 recenzja

Zasypywana stale odniesieniami kulturowymi odwołującymi się do tej pozycji nie mogłam przejść obok niej obojętnie. Czułam, że brak wiedzy na temat treści tej książki jest pewnego rodzaju faux pas popełnianym w wysokich lotów towarzystwie.
Zacznijmy od tego, że jako młoda osoba program Big Brother znam tylko z opowieści. Pomimo tego, że emisja polskiej edycji odbyła się w momencie, w którym na świecie już byłam, to nie mam żadnych wspomnień, nawet najmniejszych przebłysków, tego właśnie programu. Znam jednak jego koncepcję i przebieg. I oto jakiego szoku doznałam, kiedy okazało się, że postać Wielkiego Brata zaistaniała w literaturze Orwella już w 1949 roku.

Powieść Rok 1984 zdecydowanie różniła się od moich wyobrażeń o niej. Charakterystyczny jest sam przebieg narracji, sposób zbudowania dialogu i rozwinięcia fabuły. Odnoszę wrażenie, że w pierwszej połowie książki fabuła praktycznie stoi w miejscu. Koncentrujemy się wtedy głównie na koncepcji poznania świata przedstawionego. Autor zagłębia się w politykę państwa, opisuje koncepcję funkcjonowania świata w stworzonym przez siebie reżimie. Najważniejszym dla czytelnika jest uświadomienie sobie, że chociaż zachowania owładniętych władzą Wielkiego Brata obywateli są absurdalne, to nie są nieprawdopodobne. Orwell ukazuje cały schemat powstania sytuacji panującej w opisywanym przez siebie świecie. W tym momencie czytelnik uświadamia sobie, że nie jest nieprawdopodobne by państwo tego typu powstało i utrzymało się przez długi czas.

Czuję lekki niedosyt związany z tym, że jak już wspomniałam w pierwszej części książki fabuła rozwijała się niezwykle powoli, jednak pod koniec pognała jak szalona do przodu. Początkowo autor przyzwyczaił nas do dokładnych opisów i analiz, a finał książki opisany jest niezwykle szybko i, w moim odczuciu, pobieżnie.


Nie da się jednak ukryć, że książka jest niepowtarzanym dziełem. Absolutnie nie spodziewałam się zakończenia, byłam przekonana, że akcja pójdzie w zupełnie innym kierunku. Najważniejszą cechą jest jednak fakt opisany wcześniej: czytając książkę przekonywujemy się, że absurdalny świat przedstawiony nie jest wcale taki absurdalny i wysoce prawdopodobne jest, że po wojnie świat mógłby pójść w stronę, którą opisuje autor.


P.S. Jedną z najważniejszych reklam w historii naprawdę dobrych światowych reklam wideo jest reklama Apple Macintosh. Dopiero po przeczytaniu książki Orwella w pełni zrozumiałam odniesienia kulturowe i przekaz jaki niesie za sobą ta reklama.