Historia na śmierć i życie recenzja

Tochman, moim zdaniem, należy do specyficznego grona autorów reportażu, takich jak np. Hanna Kral. Jest więc to reportaż na poły artystyczny, na poły dramatyczny. Szanuję i rozumiem, że pisarz zdecydował się na taki sposób pisania, jednak nie jest to mój styl reportażu.

Pierwszą rzeczą (czy zarzutem), która mi się nasuwa, jest to, że w książce brakuje jakiegokolwiek wstępu, wprowadzenia, rysu historycznego. Do połowy pozycji zastanawiałem się, o czym ona właściwie jest. Po przesłuchaniu „Historii na śmierć i życie” mój obraz nt. sytuacji dalej jest niepełny.

Tochman poprzez ten reportaż dokłada się do gorącej dyskusji, która jest obecna wśród polityków i polityczek, ale chyba rozgorzała też wśród społeczeństwa. Postrzeganie świata przez Polki i Polaków zmienia się. Dowodem na to jest np. to, że współcześnie mniejszość optuje za przywróceniem kary śmierci, podczas gdy jeszcze kilkadziesiąt lat temu odsetek osób „za” wynosił ok. 50%. „Historia…” jest głosem ofiar skazanych na karę dożywocia. Tochman posuwa się nawet jeszcze dalej i twierdzi, na podstawie przywołania konkretnego procesu sprzed lat, że teraz dyskusja powinna rozpocząć się na inny temat – czy kara dożywotniego pozbawienia wolności jest potrzebna, a przede wszystkim humanitarna? Z reportażu wybija wyraźna odpowiedź – stanowcze nie.

Mam jednak co do tego zarzut, bowiem autor to zdanie wyraża poprzez przywołanie pojedynczego przykładu, jednego spośród wielu. A to, moim zdaniem, zdecydowanie niewystarczające. Zresztą do dyskusji dołączają różne sposoby postrzegania roli kary więzienia, pytania czy resocjalizacja ma sens, jak obiektywnie ocenić, czy wymiar kary jest adekwatny do popełnionej zbrodni, jakie funkcje spełnia kara więzienia – ma być to zemsta, która daje poczucie satysfakcji ofierze i jej rodzinie, czy też ma służyć reedukacji skazanej/skazanego. Ta dyskusja chyba jeszcze przed nami i to widać, bo książka Tochmana jako jej część wydaje się być niewystarczająca, chociażby pod względem argumentacji.

Reportażu słuchałem w formie audiobooka, co zadziałało na plus. W papierze chyba bym przez tę pozycję nie przebrnął, chociaż tematy, które porusza, są dla mnie interesujące. Tym bardziej moje niezbyt pozytywne wrażenia są, nawet dla samego mnie, zagadkowe.