Traktat o łuskaniu fasoli recenzja

Myśliwski wprowadził powieść poetycko-filozoficzną na zupełnie inny poziom. "Traktat o łuskaniu fasoli" to dla mnie ciekawy powiew świeżości i, przede wszystkim, nowej jakości, a także nietuzinkowej formy. Jest to proza mówiąca o drobiazgach życia ludzkiego, które, sumując, składają się na istnienie. Istnienie, którego człowiek czuje niedosyt. Każda z opisywanych przez Myśliwskiego subtelności jest jedną milionową życia. Jeśli jednak zliczyłoby się wszystkie cząstki, w żaden sposób nie stworzą całości, jedynki idealnej. Zawsze to będzie wartość ułamkowa. To dlatego człowiek poszukuje. Napędza go niedosyt istnienia.

Autor należy do starszego pokolenia, ale nie sprawia to, że tylko dla jego generacji proza ta będzie zrozumiała. Absolutnie nie. Każdy może odczytywać ją w inny, swoisty dla siebie sposób. Odbiór w tym przypadku nie jest motywowany przez wiek, płeć, wiarę, a przez osobiste doświadczenia. Mnie łuskanie fasoli przywiodło na myśl jedno z ostatnich wspomnień związanych z prababcią, choć nie łuskaliśmy fasoli, a bób.

"Traktat o łuskaniu fasoli" nie jest arcydziełem. Moja ocena wahała się między 9, a 10 gwiazdek. Genialność pióra Myśliwskiego sprowadza się do tego, że jedynie ociera się o ideał. Nigdy nie przekracza tej niepisanej granicy. Ot, cały niedosyt życia. Tak więc w monologu wypowiedzianym jest kilka niepotrzebnych scen, przez co książka sprawiała wrażenie nieco rozwleczonej. Wiem jednak, że inni w tych fragmentach, które teraz mam na myśli, znajdą coś ciekawego. Bowiem wielkość "Traktatu" zasadza się na płynącym z niego poczuciu niedosytu, nie zaś z bycia idealnym.

Powieść ta należy również do nowego typu literatury wiejskiej czy chłopskiej. Dotychczas miałem do czynienia czy to z reportażami (patrz na przykład nieszczęsne "Chłopki"), czy to z fabularyzowaną opowieścią ("Wniebogłos" Aleksandry Tarnowskiej, "Jeśli przecięto cię na pół" Łukasza Barysa). U Myśliwskiego ta chłopskość prezentuje się w zupełnie inny sposób. "Traktat" nie jest typową książką o mądrości ludowej. Skłaniałbym się raczej ku tezie, że jej brak. Jest za to po prostu mądrość nie tyle życiowa, co dotycząca czegoś nieuchwytnego, pewnej metafizyki.

Do czytania prozy Myśliwskiego nie jest potrzebna dojrzałość, oczytanie czy znajomość filozofii. To wszystko mrzonki w obliczu tego, o czym "Traktat" w ostateczności mówi. Należy zaopatrzyć się jedynie we własne wspomnienia oraz, co chyba ważniejsze, bo wspomnienia przyjdą wraz z kolejnymi stronami, ogromną cierpliwość i pokorę. Wtedy lektura tejże powieści będzie prawdziwą ucztą literacką.