Czarni recenzja

Kolejna książka wydana ostatnio a traktująca o naszych kapłanach, czy wnosi coś nowego po 'Duchowni o duchownych' czy 'Celibacie'? Trochę tak, bo Reszka dotarł do wielu księży i zakonników, także tych, co zrzucili sutannę czy habit, wydaje się, że rozmawiali z nim w miarę szczerze, oczywiście anonimowo.

Najbardziej rzuca się w oczy zmiana stosunku wiernych(?) do duchownych, zwłaszcza dotyczy to młodzieży. Kiedyś ksiądz był z założenia uważnie słuchanym nieomylnym autorytetem, teraz rozmawia się jak równy z równym, często się zeń drwi. Zdaje się, że kościół sobie strzelił w stopę upierając się przy lekcjach religii w szkołach, efekt jest odwrotny od zamierzonego.

Książka głównie traktuje o drodze zawodowej kapłanów. Formowanie księdza zaczyna się od seminarium, gdzie przychodzą idealiści a wychodzą konformiści, ludzie ukształtowani: „Nie czarujmy się, w seminarium muszą cię uformować. Można powiedzieć inaczej – chcą za wszelką cenę cię złamać po to, żeby zacząć lepić jak glinę. Masz być uległy. Masz być pokorny. Masz słuchać i nie gadać. I po to jest seminarium.”

Potem jest się wikarym, całkowicie zależnym od proboszcza: „Opuszczasz wspólnotę i zaczynasz doświadczać pierwszych samotnych wieczorów. Dobrze, jeśli jesteś na dużej parafii, jeśli jest tam kilku wikarych albo mądry proboszcz. Wtedy masz do kogo gębę otworzyć. A jeśli jest tylko proboszcz? I ten proboszcz okazuje się idiotą? Chciwcem? Napalonym gejem? Czeka cię izolacja.” Może być gorzej, mówi ksiądz, 30 lat posługi: „Nasz biskup był homoseksualistą, który uwielbiał młodych, ale dorosłych facetów. Szukał ich w seminariach i na plebaniach. I miał wielu pomocników. Jego kapłańska droga naznaczona jest wieloma ludzkimi tragediami.”

Stosunkowo ciekawy jest problem rytualizacji, powierzchowności wiary, to już widać w seminarium: „Życie seminaryjne zaczyna przypominać zabawę w teatr. Oni przebierają cię za kleryka i każą automatycznie odgrywać rolę kleryka.” A potem problem narasta: „Czy my, księża, jesteśmy w ogóle wierzący? Czy to nie jest tak, że od dziecka jesteśmy karmieni rytuałami? Święta, choinka, bombki, żłóbek, grób. A tam kadzidło trzeba rozpalić. A tu zrobić procesję. Tamto, siamto, sramto. A przecież to wszystko folklor.” No właśnie, mam nieodparte wrażenie folkloryzacji polskiego katolicyzmu, prawdziwa wiara przy tym gdzieś niknie.

No i oczywiście feudalne struktury i stosunki. Skarży się proboszcz z południa kraju: „Jak to możliwe, żeby ktoś nakazywał, gdzie masz mieszkać? Jak możesz pozwolić, żeby ktoś decydował o tym, czy możesz coś mówić, coś pisać, czy nie? Przecież jesteśmy dorosłymi, wolnymi ludźmi. Tymczasem Kościół ciągle jest instytucją feudalną.” Dokładnie, i na zmiany się nie zanosi...

Mamy jeszcze poruszane problemy samotności, stosunku do seksu, homoseksualizmu wśród księży, pedofilii, jest tego trochę... Po raz kolejny dostajemy obraz profesji i instytucji w wielkim kryzysie, jak się to dalej potoczy? Bóg jeden wie...