Poniewczasie recenzja

Pierwszy raz zetknęłam się z prozą Wita Szostaka i zachodzę w głowę, jak to możliwe, że takie perełki wpadają w moje ręce zupełnie przypadkiem, bo podobna literatura nie jest promowana tak intensywnie i powszechnie, jak inne, bardziej komercyjne utwory. A szkoda, bo dzięki „Poniewczasie”, spędziłam długie godziny napełniając się prozą dojrzałą, precyzyjną, refleksyjną i zwyczajnie ciekawą. Jestem pod wrażeniem twórczości autora i nie mogę się doczekać kolejnych z nim spotkań.

„Poniewczasie” ma strukturę dziennika. Każdego dnia autor zapisuje swoje wrażenia lub wciela się w Marcina Strzępę, którego przemyślenia i codzienność stanowią osnowę, wokół której snują się refleksje dotyczące życia, przeszłości, związków, znaczenia małych rzeczy, ogromnie wielu aspektów życia, na które w naszej zwyczajnej codzienności nie zwracamy uwagi. Marcin Strzępa opowiada o swoim dziadku, jego niespełnionej, przedwojennej miłości, o której niewiele wiadomo, a przez to stanowi niezwykle bogate źródło domysłów, tworzenia alternatywnych historii zarówno o jej prawdziwym istnieniu, jak i temu, co mogło się wydarzyć, gdyby wojna nie zmieniła całej rzeczywistości młodych zakochanych. Opowiada też o przeprowadzonym remoncie kuchni, wyburzaniu tego, co stare, procesie tworzenia nowego i oddziaływaniu tej operacji na osoby mieszkające w remontowanym mieszkaniu, zarówno osobiście, jak i na relacje pomiędzy nimi. 

Równie ważnym bohaterem książki jest sam autor, Wit Szostak, który przemyca swoje przemyślenia, nawiązania odnośnie wcześniejszych utworów do dziennika. Szczególne wrażenie zrobiły na mnie analizy pojedynczych słów, które odegrały znaczną rolę w jego poprzedniej twórczości, a teraz autor rozważa je na wszelkie sposoby, rozkłada na kawałki, omawia, przemyśliwa, obraca i opisuje na milion sposobów. Autor odsłania się odrobinę, pokazuje siebie, to, jak tworzy, co go zajmuje, jak widzi świat. Przedstawia najbardziej inspirujących twórców, których uwielbia, nie tylko literatów, ale również muzyków, charakteryzuje ich twórczość, a właściwie jej znaczenie we własnym życiu artystycznym.

Szostak z filozoficznym zacięciem podchodzi do całego spectrum spraw codziennych, przyziemnych obowiązków i wspomnień, a z drugiej strony inspiruje do myślenia o rzeczach ogólnych, choćby tworzeniu, pisaniu. Te elementy odnajdujemy jako przerywniki w opowiadaniu o Marcinie Strzępie – bohaterze przeżywającym swoje mało wyjątkowe życie – kryzys małżeński, wspomnienia o dziadku, spotkanie dawnej miłości to nie są wydarzenia niezwykłe, a jednak podane w stylu Szostaka, robią wrażenie.

Uwielbiam takie książki. Spotkałam się z opinią, że twórczość Szostaka jest anachroniczna i być może jest, jednak dla mnie to żaden zarzut. Jestem tą twórczością zachwycona i oczarowana tak, jak dawno nikt mnie nie porwał. Autor jest mistrzem słowa, nieschematycznego traktowania twórczości, pokazywania nowych dróg w literaturze, kreatywnego podejścia do konwencji. Jego styl, pełen nawiązań, niedopowiedzeń, myśli przerywanych kolejnymi skojarzeniami, zaintrygował mnie. Forma dziennika też doskonale się tutaj sprawdziła, bo dzięki jej zastosowaniu, czytelnik ma do czynienia z dość krótkimi wpisami, co ułatwia i porządkuje czytanie. Dzięki temu utwór autobiograficzny, autorefleksyjny, filozoficzny, jest przystępny, stosunkowo łatwy w odbiorze. Niemniej cieszę się, że mogłam poświęcić tej książce bardzo dużo czasu, delektować się nią powoli i w skupieniu, bo tylko tak mogłam docenić jej wartość, wczytać się we wszystkie niejasności, zawiłości, uszczegółowienia. Rozumiem, że czasy są takie, że jeśli nie istniejesz na facebooku, to tak jakbyś nie istniał wcale, dlatego z tego miejsca polecam, abyście się zainteresowali twórczością Wita Szostaka, który co prawda pojawia się w mediach społecznościowych, ale nienachalnie.