Mistrz i Małgorzata recenzja

Arcydzieło Bułhakowa jest jedną z moich ukochanych książek, wciąż wracam do audiobooka wspaniale czytanego przez Henryka Boukołowskiego, ale istnieją też dobre nagrania Wiktora Zborowskiego czy Adama Ferencego. Ma też Bułhakow szczęście do przekładów, najlepszy wydaje mi się ostatni, autorstwa rodziny Przebindów, ale pozostałe też nie są złe.

Od razu muszę przyznać, że nie wszyscy uważają 'Mistrza i Małgorzatę' za arcydzieło, do niektórych zupełnie nie przemawia, spotkałem się ze zdaniem, że jest to dosyć płaska satyra na stalinowski Związek Literatów, do którego Bułhakow nie należał. Coś jest na rzeczy, wystarczy przypomnieć wspaniały opis restauracji w Domu Gribojedowa, gdzie wstęp mieli tylko posiadacze legitymacji Związku Literatów, czy zjadliwe portrety czołowych członków związku: Michała Berlioza, czy krytyka Łatuńskiego.

Ale dla mnie to książka absolutnie wspaniała, począwszy od pierwszej sceny: spotkania Berlioza i Iwana Bezdomnego z Wolandem i ich dyskusji o Bogu, wsiąkam w nią całym sercem. Za każdym razem ze wzruszeniem czytam historię miłości Mistrza i Małgorzaty i scenę pożegnania Mistrza z Iwanem Bezdomnym, ze ściśniętym sercem podążam za opowieścią o Poncjuszu Piłacie i Joshui Ha-Nocri, ze śmiechem chłonę opowieści o przygodach bandy Wolanda w Moskwie. A nad wszystkim szaleje księżyc i „wylewa świetliste potoki” na cały nasz świat...

Po raz kolejny rzuciło mi się w oczy, jak realistycznie opisuje Bułhakow Moskwę lat trzydziestych, to miasto oplecione żelazną obręczą terroru stalinowskiego, gdzie panuje wszechobecny strach, mnożą się aresztowania, ludzie znikają bez śladu, kwitnie donosicielstwo i łapówkarstwo, panują fatalne warunki mieszkaniowe. A mimo to mieszkańcy starają się żyć normalnie, bawią się, chodzą do teatru, kochają... Z drugiej strony widoczna jest pogarda Bułhakowa dla nędzy, bylejakości, upadku obyczajów, które przyszły wraz z komunizmem.

Zdarzają się w książce sceny słabsze, moim zdaniem jest to fragment o balu u Wolanda czy historia o tym jak Małgorzata niszczy mieszkanie krytyka literackiego Łatuńskiego – wygląda mi to na kompletną dziecinadę, ale te drobne słabości nie zmieniają mojego nieustającego zachwytu nad arcydziełem Bułhakowa.

Ponadczasowa, wielka literatura.