Podróż Cilki recenzja

Heather Morris to bez wątpienia autorka która zatrzęsła literackim światem w ciągu ostatnich kilkunastu miesięcy. Chyba dawno już żadna powieść nie rozpalała tak gwałtownych dyskusji wśród czytelników jak jej debiut "Tatuażysta z Auschwitz". Przez jednych wychwalana i rekomendowana jako piękna historia o miłości w koszmarnym świecie obozów koncentracyjnych, przez innych krytykowana za odrealniony obraz wojennej rzeczywistości. Na jej temat dyskutowali wszyscy. Oficjalny komentarz do tej publikacji wydało nawet Państwowe Muzeum Auschiwitz-Birkenau.

Niezależnie od tego czy jesteśmy w grupie entuzjastów czy krytykantów autorce trzeba przyznać że tą książką zainspirowała wielu innych do opisywania obozowych historii cichych bohaterów. Nie sposób już zliczyć tytułów które ukazały się w ostatnich miesiącach. I choć ich wartość literacka jest bardzo różna to wierzę, że choć niektórych nakłonią po sięgnięcie po publikacje popularno-naukowe czy spisane wspomnienia byłych więźniów obozów koncentracyjnych.
Tematem który często przewijał się w dyskusjach nad tą książką był temat tzw. więzniów uprzywilejowanych którzy dzięki swoim funkcjom w obozach (czy to w kuchni, administracji bądź obozowych szpitalach) mieli odrobinę większe szanse na przeżycie tego piekła. Z przerażeniem czytałam niekóre komentarze gdzie często padało słowo kolaborant, zdrajca czy konfident.
Oprócz tytułowego tatuażysty takim określeniem nazywano również drugoplanową bohaterkę tej powieści, słowacką Żydówkę Cilkę Klein.

To własnie jej historię Heather Morris postanowiła opowiedzieć w swojej kolejnej książce "Podroż Cilki". Ta młoda dziewczyna po wyzwoleniu obozu została oskarżona o współpracę z nazistami i zesłana na 15 lat do rosyjskiego łagru. Gwałcona i poniżana przez niemieckich notabli została potraktowania jak kolaborantka a jej funkcja blokowej w baraku śmierci była przysłowiowym gwoździem do trumny.
To opowieść o woli życia, o ludzkiej dobrobi i podłości która w tak ekstremalnych warunkach może człowieka uratować bądź natychmiast zabić.
Cilka z godnością znosi swój los starając się pomagać innym i po prostu przeżyć.
To historia napisana bardzo prosto, pełna zdarzeń i obrazów które istnieją w najszej świadomości jeśli myślimy o rosyjskich łagrach. Nihil novi, możnaby powiedzić. Jednak siłą tej opowieści jest powtarzany wielokrtonie motyw domnniemanej winy tych którzy starali się przeżyć piekło jakie zgotowali im oprawcy. Gdzie jest granica między walką o własne życie a ludzką podłością i konformizmem. To niezwykle trudna kwastia i nie nam osądzać tych którzy znaleźli się w tej sytuacji.

Mam ogromną nadzieję że Ci których pochłonęły losy Cilki Klein potraktują tę książkę impuls do sięgnięcia po dodatkową porcję więdzy na temat radzieckich obozów pracy przymusowej. Ze swojej strony polecam "Gułag" Anne Applebaum. To świetna lektura na początek.