Ciemność widoma. Esej o depresji recenzja

Wybitny pisarz amerykański wnikliwie opisuje swoje doświadczenie przeżycia piekła głębokiej depresji. Kluczowa dla zrozumienia tej strasznej choroby jest następująca obserwacja Styrona: „Depresja jest zaburzeniem afektywnym, tak tajemniczo bolesnym oraz w tak nieuchwytny sposób objawiającym się jaźni – intelektowi, który pełni funkcję mediatora – że opisanie jej słowami graniczy z niemożliwością. Dlatego jest ona niemal całkowicie nie do pojęcia dla kogoś, kto nigdy sam nie doświadczył jej w ekstremalnym wymiarze” Styron dotknął tutaj dwóch ważnych rzeczy: wielkiej trudności opisania depresji i kompletnego niezrozumienia chorych przez zdrowych. Niemniej autor, będąc pisarzem, był specjalnie predestynowany do tego aby podzielić się z nami swoim doświadczeniem, co i uczynił w tej książce. Dlatego jest to pozycja unikalna i warta przeczytania ale ostrzegam: to lektura niełatwa.

Ale nawet dla Styrona ból depresyjny był bardzo trudny do opisania: „Dla mnie ów ból kojarzy się chyba najbardziej z uczuciem topienia się lub duszenia – ale nawet takie porównania nie oddają całej istoty rzeczy.” Jakkolwiek kontrowersyjnie to brzmi, Styron znajduje zrozumienie dla samobójstw ludzi cierpiących na głęboką depresję: jest to jedyna ucieczka od niewyobrażalnej męki nie do zniesienia. Pisze wręcz: „tragicznego legionu tych, których ból nie do wytrzymania zmusza do odebrania sobie życia, nie powinno się potępiać bardziej niż tych, którzy umierają na raka.”

Styron też był na granicy, uratował go pobyt w szpitalu psychiatrycznym, przed którym się wzbraniał. I tu mamy kolejny problem, chorych się stygmatyzuje, przykleja się etykietkę 'wariata' a tak naprawdę ta straszna choroba jest prawdopodobnie wynikiem zaburzonych procesów biochemicznych, a chorym należy współczuć i pomagać tak jak pomaga się cierpiącym na inne choroby a nie stygmatyzować i odrzucać.

Książka kończy się akcentem optymistycznym, depresja nie trwa wiecznie, a prawidłowo leczona lekami i psychoterapią cofa się: człowiek może wracać do normalnego życia. Tak się właśnie stało z autorem.

To niełatwa, przygnębiająca lektura, ale do bólu szczera, zmieniła moje spojrzenie na depresję, na którą cierpią przecież miliony Polaków. Po pierwsze zdałem sobie sprawę, że chandra którą każdy z nas czasami przeżywa, wygląda (na szczęście) przy prawdziwej depresji jak kaszka z mleczkiem. A depresja to choroba jak każda inna, czasami jedynie ma bardzo ciężki przebieg. Wtedy chorym trzeba pomagać, trzeba z nimi być, a nie mieć do nich pretensji, a tym bardziej się od nich odsuwać. Oczywiście łatwo się to pisze, bo bycie z osobą w depresji jest bardzo trudne.