Białe noce recenzja

Lubię czytać krótkie formy Dostojewskiego, a jakoś odrzuca mnie od jego grubych dzieł (za wyjątkiem 'Zbrodni i kary'), chociaż mój przyjaciel, też mól książkowy, zawsze mi powtarza, że Dostojewski to nie krótkie formy, jego geniusz tkwi w wielkich powieściach. Tego opowiadania zacząłem słuchać jako audiobooka w interpretacji Jerzego Albera-Siemieniaka, ale nagranie było fatalnej jakości, więc zakupiłem ebook z okropną okładką. Skąd wydawnictwo Saga Egmont bierze takie straszne obwoluty? Jakiś algorytm je wybiera?

Rzecz cała opowiada o przeżyciach pewnego młodego człowieka, mieszkańca Petersburga. Już pierwsze zdanie jest urzekające: „Była cudowna noc, taka noc, drogi czytelniku, jaka może być tylko wówczas, gdy jesteśmy młodzi.” Dwudziestosześcioletni narrator błąka się nocą po mieście, a jego głównym problemem jest samotność: „Bo przecież już osiem lat mieszkam w Petersburgu i nie umiałem zawrzeć prawie żadnej znajomości.” Więc zaprzyjaźnia się z domami, kłania się obcym osobom, bardzo to w gruncie rzeczy smutne. Wreszcie w czasie jednej z wędrówek widzi na moście młodą kobietę, która chyba chce się rzucić do rzeki, odwodzi ją od tego zamiaru i w ten sposób nawiązują znajomość i rozmawiają przez kilka wieczorów, nasz bohater jest szczęśliwy: nie jest już sam. No ale ich spotkania deczko dziwne są, gadają ze sobą parę godzin i on wie o niej tyle, że nazywa się Nastusia i ma siedemnaście lat. A ona o tylko tyle, że jest marzycielem od wielu lat bujającym w obłokach, niezła informacja...

A potem mamy banalną historię miłości, oto Nastusia zwierza się narratorowi, iż zakochała się w swoim sublokatorze, ale ten wyjechał na dłuższy czas. Zaś narrator po kilku wieczornych rozmowach zakochuje się bez pamięci w Nastusi. Zatem on kocha ją a ona innego, zdarza się...

Wszystko to opisane jest przesadnie, z dużą egzaltacją, mocno przegadane. Atmosfera książki przypomina mi 'Cierpienia młodego Wertera' Goethego, ale tamta rzecz jest z XVIII wieku, a Dostojewski tworzył sto lat później. Cała historia wygląda zatem nieco nieświeżo, ale może jest zgodna z poglądami i życiem autora. Jak bowiem pisze Tadeusz Klimowicz w 'Pożarze serca', Dostojewski miał zwyczaj oświadczać się z miejsca każdej nowo poznanej młodej kobiecie stanu wolnego.

W sumie jest to rzecz błaha i deczko zmurszała, nawet jak na XIX wiek, bądź co bądź czas pary i elektryczności. Może rzeczywiście już czas na lekturę opasłych powieści Dostojewskiego?