Szkatułki Newerlego recenzja

Długo czekałem na tę biografię jednego z moich ulubionych pisarzy. A żywot miał Newerly taki, że mógłby obdzielić parę życiorysów. Ten urodzony w 1903 r. syn Polki i Rosjanina, dzieciństwo spędził w Puszczy Białowieskiej wśród żubrów, bo był wnukiem Wielkiego Łowczego Carskiego. W czasie I Wojny Światowej wyjechał jako nastolatek wraz z rodziną do Rosji. Był naocznym świadkiem przewrotu bolszewickiego z jego chaosem, bezprawiem i bestialstwami. Miał potem młodzieńczy okres fascynacji komunizmem, z którego się szybko wyleczył, w czasie rządów bolszewików siedział nawet przez krótki okres w więzieniu, o mało co nie trafił wtedy do łagru na Sołowkach, na szczęście udało mu się uciec do Polski.

W kraju przed wojną był najbliższym współpracownikiem Janusza Korczaka. Dramatyczne były jego losy w czasie wojny, uczestniczył w konspiracji, aresztowany przez Niemców był więźniem Majdanka i Auschwitz, napisał o tym książkę 'Chłopiec z Salskich Stepów'. Po wojnie krótko popierał komunistów, jest autorem czołowego dzieła socrealizmu: `Pamiątka z Celulozy’. Niemniej szybko przejrzał na oczy, w latach 60. wystąpił z partii, a w latach 70. i 80. aktywnie popierał opozycję demokratyczną.

Biorąc do ręki książkę, spodziewałem się czegoś na miarę tego niezwykłego życia. I tu spotkało mnie rozczarowanie, nie jest to niestety tradycyjna biografia, nie znajdziemy w niej chronologii czy linearnej narracji, pan Zieliński wybiera raczej obrazki z życia pisarza: miejsca, w których żył, jego profesje (stolarka), jego pasje (Mazury), sporo też w książce dygresji. Dosyć to oryginalne podejście, ale skrótowe i nieco powierzchowne; poza tym książka niestety jest deczko nudna, co jest dziwne, gdy się pamięta o ciekawym życiu Newerlego... Po lekturze pozostałem zatem z uczuciem niedosytu.

Poza tym za dużo pisze Zieliński o literaturze a za mało o życiu pisarza. Na przykład dużo więcej dowiedziałem się o młodości Newerlego (do czasu przyjazdu do Polski) ze znakomitej powieści autobiograficznej „Zostało z uczty bogów”, niż z tej biografii. Tak że wrażenia mam mocno mieszane.