Bliscy recenzja

Niechętnie powróciłem do Ernaux. Bardziej z czytelniczej przyzwoitości niż własnej potrzeby. I cóż to było za zaskoczenie!
Na „Bliskich" składają się trzy teksty opublikowane przez Ernaux między 1983 a 2011 rokiem.
W „Miejscu" Ernaux pisze o swoim ojcu, nigdzie jednak nie używa jego imienia i nazwiska (Alphonse Dechanse). Od sceny śmierci, przygotowań do pogrzebu i ostatnich godzin przebywania ciała ojca w rodzinnym domu rozpoczyna Ernaux surową, pozbawioną zbytnich emocji opowieść o życiu człowieka, który ciężko pracując fizycznie, marzył, by jego córka przeszła do innej klasy społecznej i nie powtarzała życiorysu swoich przodków. „Pewną kobietę" - historię matki - Ernaux zaczęła tworzyć niemal zaraz po jej odejściu. Raz jeszcze początkiem opowieści jest śmierć kogoś najbliższego, zaś sam tekst – próbą rekonstrukcji ostatnich godzin istnienia, później zaś dostaje czytelnik coś na kształt historycznego zapisu etapów życia. Największe wrażenie robi jednak lektura "Drugiej córki", wydanego oryginalnie w 2010 roku listu do siostry, która zmarła przed narodzeniem Ernaux i której istnienie rodzice skrzętnie starali się przed nią ukrywać.

Ernaux, tworząc swe "niepowieści", wraca do znanych z „Lat” wątków – wyobcowania społecznego i ciągłej wewnętrznej potrzeby takiegoż awansu, „wskoczenia na wyższy poziom”. Tu małomiasteczkowość rodziców, przejawiająca się w sposobie mówienia, ubierania się, codziennych zwyczajów i posiłków, jakie spożywano, gazet, jakie czytano i pracy, jaką wykonywano, ta niegroźna przecież prowincjonalność – zwłaszcza ojca autorki, jest przejmująco dołująca; nie ma w niej uroku ani piękna, jest raczej smutna i przygnębiająca (myślę sobie, że aby zrozumieć „Lata”, dać się im porwać i pozwolić słowom płynąć, trzeba zacząć od „Bliskich”).

Ernaux została nagrodzona przez Akademię za pisanie o zwykłym życiu, "za odwagę i chirurgiczną precyzję, z jaką odkrywa korzenie, wyobcowanie i zbiorowe ograniczenia osobistej pamięci". W „Bliskich” właśnie, w których autorka odsłania się przed czytelnikiem, przetrawia z nim swój ból i gdzie ponownie wraca do – nomen omen – lat, które przyniosły smutek, ta odwaga w powrotach do samotności i nierozumienia były doskonale widoczne.

Książkę świetnie przełożyła Agata Kozak.