Morze nie odda ofiar recenzja

Bardzo dobra polska powieść... no właśnie, tu chciałem napisać "marynistyczna". Ale nie napiszę. Taka kwalifikacja "Morza" wręcz się narzuca, ale moim zdaniem to złudne wrażenie. Wrócę jeszcze oczywiście do tego problemu. Generalnie trudno podać kwalifikację powieści Goszczurnego, chciałem też napisać "sensacyjna", ale to określenie kojarzy się jednak jednoznacznie z zupełnie innym typem literatury. Bardzo dobra, niesprawiedliwie zapomniana, powieść, tak więc napiszę.

Fabuła jest bardzo prosta, wydarzenia następują jedno po drugim. Nie ma też szczególnych zaskoczeń, zwrotów akcji. Mimo to trzyma w napięciu. Mimo to miejscami naprawdę trudno się oderwać od tekstu. Niby tylko śledzimy wydarzenie za wydarzeniem, scenę za sceną, co zazwyczaj jest w prozie megamęczące, a mimo to w prostym tekście jest coś niezwykle wręcz wciągającego.

Styl, język w jakim to jest napisane przystaje do fabuły. Jest prosty. W dobrym tego słowa znaczeniu. Na pewno nie przeszkadza.

To, czego nie znajdziemy bezpośrednio w fabule, owe zwroty akcji, mamy natomiast w postaciach. Dziwnie to brzmi, ale tak właśnie jest. Raz po razie zdarza się w ich charakterystyce coś, co myślimy, że będzie miało jakiś skutek, ale go nie ma. Czekamy na coś, a mamy co innego. Ale bynajmniej nie stoi to w sprzeczności z wymogiem psychologicznej spójności postaci, ani nie oznacza niekonsekwencji autora. Przeciwnie, czyni lekturę tym ciekawszą. Przyznacie, to chyba najlepszy wyznacznik wielkości autora - powieść ze zwrotami nie w akcji, a w jej bohaterach :)

Akcja ma przyjemne tempo, pod koniec wyraźnie przyśpiesza.

Okej, pozostaje wyjaśnić, czemu według mnie nie jest to powieść marynistyczna. Otóż morza nie czuć. Nie czuję tej soli, tych fal. W tekście, inaczej niż w innej marynistycznej (tym razem bez cienia wątpliwości) powieści Goszczurnego, "Stella Maris", prawie nie ma opisów obyczajów marynarzy. To uniwersalna historia. To nie zarzut, a zwykłe stwierdzenie, nie czuć morza, czuć ludzi.

Świetna rzecz, bardzo polecam.