Bajki i przypowieści. Wydanie polsko-angielskie recenzja

Ignacego Krasickiego „wypada uznać za przedstawiciela nurtu klasycznego w poezji“*, gdzie narracja ucieka w stronę aforyzmów, czym oddala się od barokowych standardów, jakie w ubiegłym wieku królowały. Jego bajki są moralizatorskie i proste dzięki swojej dosłowności, a ubarwia je ironia. Polski system kształcenia dba o to, by każdy z nas stykał się z nimi regularnie, ale czy ktoś z Was kiedykolwiek zastanawiał się, kim tak naprawdę autor nich był? Mało mówi się o tym, że należał do krytyków szlachciców sprzeciwiających się reformom, co nie było typowe dla uprzywilejowanych grup. Sporadycznie wspomina się o eksperymentach z prozą, dzięki którym dzisiaj jest uważany za pierwszego w Polsce twórcę powieści. Poza suchymi faktami — niewiele wiemy na jego temat, a oknem do jego myśli zdaje się być satyra, która wyszła spod jego pióra.

Bajki, jakie stworzył, to humorystyczna krytyka ludzkich postaw oraz pragnień. Wciąż aktualna krytyka, co istotne. Mówił w nich o przypisywaniu sobie dokonań innych, naiwnym ocenianiu powodów działań czy cenie zwłoki. O starości oraz młodości, relacjach w rodzinie oraz ze sługami czy podstawowych emocjach. Często porusza ten sam problem, ale na różne sposoby. W zwierzęce gardła wkładał głos, przyrodę ożywiał, posiłkował się mitologią. Sięgał po alegorię, by ukazać wady polskiego społeczeństwa, a choć robił to z wdziękiem oraz lekkością, to poruszał się po tematach ciężkich.

Bajki Krasickiego czytałam tak wiele razy, że nie potrafię na nie spojrzeć bez ciężaru sentymentu. Z czasem przestały być dla mnie czymś wyjątkowym, przestałam na nie patrzeć jak na wartościowe dzieło literackie, bo stały się czymś zbyt codziennym. Ale uczciwie muszę teraz przyznać, że w końcu lepiej zrozumiałam, dlaczego w programie nauczania tak często się pojawiały. To sprytne moralizowanie młodych umysłów z dodatkiem kontekstu społecznych przemian, jakim Krasicki w swojej epoce towarzyszył. W nadmiarze nudzą, ale dawkowanie mają urok.

Ciekawi mnie, skąd decyzja wydawnictwa, by w wydaniu zamieścić tłumaczenie angielskie. Co mi, polskiemu czytelnikowi, dało czytanie dwóch wersji, to przypomnienie o tym, jak trudne jest tworzenie przekładów. Bo żeby zachować rytm, zatraca się przekaz, a żeby zachować przekaz, traci się rytm. Wydawnictwo twierdzi, że dzięki dodaniu tego tłumaczenia „lektura staje się twórczą przygodą“, a ja, choć preferuję czytanie oryginałów, muszę przyznać, że kilka razy to tłumaczenie wyraźniej zaznaczał problem zawarty w danym utworze. Może być tak, że dla dzisiejszego młodszego czytelnika angielski będzie bardziej zrozumiały niż staropolski. Niemniej jak do pomysłu wydawnictwa podchodziłam z dystansem, tak podchodzę do niego nadal.

przekł. Andrzej Małkiewicz

(który najwyraźniej nie był tłumaczem a poetą)

* Źródło cytatu: https://culture.pl/pl/tworca/ignacy-krasicki

Książka pochodzi z Klubu Recenzenta serwisu nakanapie.pl.