Jerzy Urban recenzja

Wspomnienia niedawno zmarłego dziennikarza, niesławnego rzecznika rządu Jaruzelskiego w latach 80., wydane w modnej ostatnio formie wywiadu rzeki. Sięgnąłem po książkę, bo gdzieś wyczytałem, że Urban odsłania kulisy sprawowania władzy w latach 80. Bohatera książki nie trzeba przedstawiać starszym czytelnikom, chociaż dla młodszych to już ktoś z innego świata.

W tej rozmowie bohater książki odsłania się jako człowiek z jakąś duchową czy emocjonalną skazą na przykład zakochanie się było dlań kłopotem, bo nie mógł kontrolować sytuacji; albo nie był w stanie pojąć fenomenu Jana Pawła II i tego, że wszyscy tak mu ulegali.

Licho wie, jak dalece ten wywiad jest świadomą autokreacją, a w jakim stopniu prawdą, bo niezły był z Urbana manipulator, a i dziennikarka jest niezbyt dociekliwa. Na przykład mówi, że jako dziecko był nieznośnym bachorem, ciągle sprawiającym kłopoty, prawda to czy autokreacja?

Z drugiej strony był to w latach 60. i 70. XX wieku pierwszej klasy dziennikarz, pisujący znakomite felietony w ‘Kulisach’ i ‘Szpilkach’, przenikliwy, dowcipny, inteligentny. Fajnie opowiada o życiu towarzyskim w stolicy w tych czasach, wszyscy się znali, i pili wódkę ze sobą: dziennikarze, artyści, opozycjoniści.

Jego wytłumaczenie, dlaczego przystąpił do obozu władzy w roku 1981, jest nieprzekonujące: bo Wałęsa to cham i prostak, bo Solidarność szykowała zbrojną rewoltę. Każdy w tych czasach kto miał choć trochę przyzwoitości i moralnej busoli, wiedział po czyjej stronie winien stanąć.

A potem zaczyna się najważniejsza część książki, opis jego pracy jako rzecznika rządu, i tutaj Urban się znowu wywija; w sprawach najgorszych: Popiełuszko, Przemyk ma sobie niewiele do zarzucenia, a i dziennikarka nie dociska, no nie jest ona Teresą Torańską. Ciekawa jest jego przenikliwa charakterystyka władzy komunistycznej pod koniec lat osiemdziesiątych, ci ludzie debatowali godzinami o duperelach i nie znali się na niczym, rządziła nami banda ignorantów...

Po przeczytaniu tej książki wróciłem do wywiadu Torańskiej z Urbanem, z książki `Byli’, różnica klasy dziennikarskiej jest porażająca. Z wywiadu Torańskiej wyłania się obraz totalnego cynika, który udaje, że wszystkie informacje bezpieki są prawdziwe, ale robiącego z siebie ofiarę intryg MSW, bezczelnie kłamiącego na potęgę, który nie wie, co to wyrzuty moralne, co to sumienie, niebędący w stanie powiedzieć `przepraszam', odrażający obraz. Tak, że radzę czytać Torańską, albo niedawno wydaną biografię Urbana (której jeszcze nie czytałem), bo ta książka więcej ukrywa, niż wyjaśnia.