Lata recenzja

Wszyscy polecali „Lata” Annie Ernaux. Zabrałem się zatem, z wielkim apetytem, do lektury.
I z jakim efektem? Hmm, mam mieszane uczucia. Niewątpliwie – pod względem formy – „Lata" są ciekawą biografią. Autorka prowadzi Czytelnika przez swoje życie, dzieląc je na etapy, których wyznacznikami stają się jej fotografie. To one przecież najlepiej unaoczniają zewnętrzne zmiany, ale nie tłumaczą pochodzenia śladów, jakie na twarzy pozostawia życie. Człowieka kształtują rodzice, a gdy dorasta – cały świat. Stąd też „Lata" stają się w pewnym momencie encyklopedycznym niemal przytaczaniem opisów wielkich i małych zdarzeń historycznych, nowych i przemijających mód, dźwięków muzyki, wydawanych książek, a nader wszystko przedstawieniem tego, jak wraz ze zmieniającą się rzeczywistością, zmieniała się francuska filozofia życia, moralność i społeczeństwo.
Gdzieś w tle pojawia się prywatne życie Autorki, ale jedynie jako szkic, tak jakby nie było w książce najistotniejsze, a stanowiło ramę, na której Autorka pieczołowicie ustawiała obrazy przeszłości. Dla Ernaux ważniejsze stają się polityczne zawirowania wokół francuskich prezydentów, paryskie uliczne rewolucje, to co się jadło i piło, stroje szkolnych mundurków, kinowe produkcje, aż wreszcie współczesny nam świat konsumpcjonizmu i globalizmu.
„Lata" pozornie czyta się lekko i nie jestem przekonamy, czy polski Czytelnik „wyłapie" wszelkie niuanse i wraz z Autorką da się ponieść Jej zaskoczeniom ze spotykających Ją zmian. Można dojść do przekonania, że książka Ernaux to spis luźnych (żeby nie napisać suchych) fraz i faktów, nie poddana jakimkolwiek przemyśleniom ani ocenie. Czy tego oczekiwałem po „biografii całego pokolenia" – a tak reklamowane były „Lata”?
Zastanawiałem się, jak wyglądałyby „Lata", gdyby zostały spisane ręką polskiego autora. Jak ów twórca, z porównywalnym do Ernaux bagażem doświadczeń i o równie liberalnych poglądach co ona, przedstawiłby obraz polskiego pokolenia, którego doświadczenia były zgoła odmienne niż przeżycia francuskiego przedstawiciela klasy średniej?
Trudno poznać Ernaux na podstawie jej książki. Nie wiem, co mogę o niej myśleć jako autorce (z opisu okładkowego wynika przecież, że to „bez wątpienia jedna z najważniejszych współczesnych pisarek francuskich"). Dlatego „Lata" zapamiętam przez pryzmat rzekomo biograficznego, choć nadal interesującego, streszczania faktów, zapisu doznań pokolenia, jakże odmiennych od jego polskiego odpowiednika. Jako francuskie panoptikum lat minionych... i tyle.