Kariera Nikodema Dyzmy recenzja

W ostatnich dniach wróciłem do znakomitego serialu 'Kariera Nikodema Dyzmy' z 1980 r. z genialną rolą Romana Wilhelmiego (ale też ze świetnymi kreacjami Bronisława Pawlika, Grażyny Barszczewskiej, Wojciecha Pokory, Jerzego Bończaka i wielu innych) i uświadomiłem sobie, że nigdy nie czytałem książki. Gwoli prawdy dawno temu przesłuchałem audiobooka w okrojonej wersji świetnie czytanego przez Krzysztofa Kolbergera. Ściągnąłem więc ebooka z Wolnych Lektur i nuże do dzieła! Chciałem zobaczyć, jak się książka różni od serialu.

Treść książki dziejącej się sto lat temu jest powszechnie znana, ale przypomnijmy pokrótce. Opowiada Dołęga-Mostowicz historię prymitywa i gbura, który przypadkowo dostaje się na salony i robi tam wielką karierę jako silny człowiek mający świetne pomysły gospodarcze (notabene wykradzione). Jest to więc historia wielkiej mistyfikacji, ale też oskarżenie systemu politycznego, w którym się to zdarzyć mogło.

No cóż, po pierwsze czyta się to świetnie. Po drugie, w początkowych rozdziałach uderza lęk Dyzmy: bardzo się boi, że ktoś go wyrzuci z wykwintnego rautu, na który zresztą wcisnął się nie do końca legalnie. A potem wciąż lęka się, że jego dobroczyńca, Kunicki odkryje jego niekompetencję i prymitywizm, w serialu jakoś owych obaw nie widać. Dalej, sugeruje autor delikatnie silną, wręcz erotyczną więź uczuciową między Kasią Kunicką i Niną Ponimirską, w serialu tego nie ma. Niemniej serial oddaje znakomicie atmosferę książki, jego atutem jest też znakomita gra aktorska. Jeśli ktoś jeszcze nie oglądał, bardzo polecam.

Książka ma całkiem aktualną wymowę, pokazuje Dołęga-Mostowicz jak wiele w polityce znaczą personalne układy i znajomości, ile dzięki nim można załatwić z pominięciem oficjalnych procedur, a czasami łamiąc prawo. Również dzięki temu Dyzma robi swoją niebywałą karierę. To się chyba nie zmieniło do dzisiaj...

Aż dziw, że nikt nie demaskuje Dyzmy (oprócz Żorża Ponimirskiego, ale to przecież wariat...), także jego życie sprzed oszałamiającej kariery nie zostaje ujawnione, tu budzą się wątpliwości, niemniej Dołęga-Mostowicz tak zręcznie prowadzi fabułę, że zastrzeżenia czytelnicze zdają się nieważne.

Wyrażenie 'Nikodem Dyzma' weszło już do języka potocznego i oznacza bezczelnego osobnika bez kompetencji, który robi karierę dzięki hucpie i chamstwu. Jakby ostatnio coraz więcej Dyzmów wokół nas...

Jak już wspomniałem, czyta się to świetnie, trudno się oderwać, zaiste był Dołęga-Mostowicz prawdziwym mistrzem literatury popularnej.