Kariera Nikodema Dyzmy recenzja

Wszyscy w Polsce znają już tę absurdalną historię Nikodema Dyzmy. Jedni za sprawą powieści Tadeusza Dołęgi-Mostowicza, inni za sprawą ekranizacji. Jeśli chodzi o przełożenie powieści na szklane ekrany, to jest to jedna z niewielu powieści polskich, które zostały poddane wielokrotnej analizie. Sama powieść została po raz pierwszy wydana w 1932 roku, natomiast pierwsza ekranizacja to rok 1956 z niezapomnianą rolą Adolfa Dymszy. Niedługo potem, bo od początku lat 60. adaptacja historii o Nikodemie Dyzmie trafia na deski teatrów w całej Polsce (ostatnia premiera w reż. W. Kościelniaka miała miejsce w 2014 r. w Łodzi). Ale dla szerokiego grona widzów, którzy nie chodzą do teatrów, ekranizacja z '56 roku to nie jedyna jaką mogli obejrzeć widzowie w telewizji. W latach 80. powstał siedmioodcinkowy serial o tym samym tytule. Natomiast w 2002 roku powstała luźna adaptacja powieści zatytułowana nieco z przymrużeniem oka "Kariera Nikosia Dyzmy" z główną rolą Cezarego Pazury.

Ten przydługi wstęp miał uzmysłowić Wam, że jest to powieść ważna w polskich realiach i tak jakby obowiązująca do dziś. Choć tak samo wiekowa jak nasi dziadkowie, a jednak bardzo współczesna, która zdaje się mówić: żadne absurd na tyle absurdalny nie jest, by zdarzyć się nie mógł.

Nikodem Dyzma stał się karierowiczem przez zupełny przypadek. Dotychczas biedny, bezrobotny i bezdomny staje się jednym z uczestników balu dla elity II RP. Tam, pociągany jak marionetka za szmurki, odmienia swoje życie. W wyniku absurdalnych układów i błędów polityczno-społecznych Dyzma awansuje na coraz wyższe stanowiska.

Jaki jest ten Nikodem? Mówiło się o nim cham i prostak, a do tego gbur. Awans społeczny, którego sam nie rozumie, a który coraz bardziej go cieszy, jeszcze pogłębia w nim te negatywne cechy charakteru.

Kariera Nikodema Dyzmy to nie epopeja narodowa. Nie każdy musi ją znać. Ale warto po nią sięgnąć, gdyż jest naładowana świetnym, nieco przewrotnym humorem. Jest to także połączenie wielu odmian powieści, dlatego warto przyjrzeć się jej pod względem ułożenia wątków. Ta powieściowa komedia pomyłek to soczysta dawka literatury międzywojnia, do której warto sięgnąć by oderwać się od szkolnych lektur. Moje rozeznanie na wielu portalach pozwoliło mi ocenić, że jest to jedna z powieści, po którą chętnie sięgają licealiści.

Powieść czytałam już raz około 10 lat temu i teraz do niej powróciłam. Nowych wniosków nie mam, jednak zawsze warto odświeżać lekturę takich tekstów, które zasługują na miano kultowych. A Kariera Nikodema Dyzmy niewątpliwie do takich należy.

Powieść Dołęgi-Mostowicza doczekała się wielu wydań, a ja dziś prezentuję Wam najnowszą z nich od Wydawnictwa MG.