Gottland recenzja

"Niewielki naród, aby przetrwać w niesprzyjających okolicznościach, musi się dostosować". Tak w dużym uproszczeniu można scharakteryzować mentalność naszych południowych sąsiadów.
To postawa tak różna od naszej: zawsze pełnej buntu, niezgody, walki (nawet w sytuacji gdzie była ona z góry przegrana) jest dla nas Polaków totalnie niezrozumiała. Mariusz Szczygieł podjął się próby wytłumaczenia nam skąd się wziął w Czechach ten oportunizm i uległość.

Dziennikarz, zafascynowany historią i kulturą tego małego kraju, w swoich reportażach zatytułowanych "Gottland" ukazuje Czechy w sposób odbiegający od stereotypów. Nie ma rzewnych opowieści znad wielkich kufli piwa, nie ma historii okraszonych specyficznym humorem znanym z czeskich filmów. Jest za to obraz kraju będącego przez dziesiątki lat na kolanach: najpierw przed Niemcami potem Związkiem Radzieckim. Kraju gdzie mieszkańcom przyświecał jeden cel: przeżyć często kosztem własnych ideałów i pragnień.

Mariusz Szczygieł w swoich reportażach opowiada o konkretnych osobach: rodzinie Bata, aktorce Lidii Baarovej dla której głowę stracił sam Goebbels czy rzeźbiarzu Otokarze Svecu który był twórcą największego pomnika Salina na świecie (nie doczekał jednak jego odsłonięcia gdyż miesiąc przed uroczystością popełnił samobójstwo).
Jednak te opowieści składają się na portret zbiorowy Czechów ukazując cechy które pozwoliły im przetrwać zawieruchy dziejowe.

U autora widać ogromną pasję, ale też niezwykły szacunek do rozmówców. To co mnie uderzyło to ogromny takt i delikatność w rozmowach ze swoimi bohaterami. To dziennikarstwo tak różne od obowiązującego obecnie kanonu bazującego na taniej sensacji że po prostu chce się czytać więcej i więcej.
Nie ma przesady w stwierdzeniu że Mariusz Szczygieł to godny następca Hanny Krall i innych tuzów polskiego reportażu. Dobrze wiedzieć że teraz to on szkoli kolejne pokolenia polskich reportażystów. Z dużymi sukcesami, trzeba dodać.

Tych którzy nie czytali książki "Gottland" gorąco zachęcam do lektury.