Cykada recenzja

,,Cykada'' Shauna Tana miała być graficzną nowelką (opowiastką?) związaną z tematem mobbingu, z pracą w bezdusznym korpo, z poczuciem odmienności i z niesprawiedliwością.

Czy rzeczywiście taka była?

Zacznijmy od warstwy graficznej – okładka dość dobrze oddaje to, co zastaniemy w środku. Szarość, różne jej odcienie, poczucie opuszczenia, osamotnienia i małą, jakby zahukaną cykadę w środku tego wszystkiego. Cykada, czy to ze względu na pozy, które przyjmuje, czy to ze względu na swój wygląd, jest istotą wzbudzającą w nas współczucie. Tym bardziej, że przejmujące poczucie osamotnienia, izolacji i beznadziei potęguje minimalizm ilustracji i samego tekstu.

,,Cykada'' nie jest bowiem typowym komiksem – nie ma w niej dialogów, nie ma dynamicznych wymian zdań, długich monologów, mnóstwa małych ilustracji obrazujących rozwój sytuacji. Nie. Jest pusta biała strona na której zostało umieszczone kilka oszczędnych zdań.

Ilustracje również są oszczędne, minimalistyczne i chociaż cykada znajduje się w ich centrum to często jest jednocześnie postacią tła – czymś niewidocznym, kimś kogo można łatwo zapomnieć, pominąć, kogo można pomylić.

Jak już zaznaczyłam – w ,,Cykadzie'' nie ma zbyt wiele tekstu. Jednak ten, który jest skłania do refleksji nad tym, w jaki sposób traktujemy odmienność pojawiającą się w naszym otoczeniu. Cykada jest bowiem metaforą nie tylko szeregowego pracownika niskiego szczebla, który dzień za dniem wykonuje nudną, powtarzalną i potencjalnie przyprawiającą o szaleństwo pracę. On jest również metaforą Innego – kogoś, kto z jakiegoś powodu się od nas różni. Wyglądem, zachowaniem, wiarą, przekonaniami... Podkreślają to koślawe, niegramatyczne zdania wypowiadane przez cykadę – to, że zawsze kończy je swoim tok, tok, tok!

Wszystko to, co spotyka w tej opowieści cykadę spotyka również prawdziwych, żyjących obok nas ludzi.

I powiem tak: do momentu w którym cykada wszedł na dach wysokiego budynku wszystko rozumiałam, wszystko było jasne i czytelne, całość ze sobą korespondowała. A potem przesłanie gdzieś mi odleciało, umknęło, stało się nieuchwytne – i przy tym ja doskonale wiem, że ono gdzieś tam jest. Co więcej, wydaje mi się, że ono jest całkiem blisko, ale jednocześnie nie mogę go złapać, nie mogę go sprecyzować, nazwać go nie mogę i to w ,,Cykadzie'' nie pasuje mi najbardziej, ta nieuchwytność zakończenia.