Los(t) recenzja

Mazowsze 1939r. Rodzina, o niemiecko brzmiącym nazwisku Rachüba mieszka w niewielkiej wsi Kacice niedaleko Pułtuska. Rodzice swoich trzech synów wychowują na Polaków. Korzenie rodziny jednak sięgają terenów Rzeszy Niemieckiej, gdzie mieszkała babcia chłopców, która zadbała o to, żeby chłopcy porozumiewali się w języku niemieckim, co niekiedy było ich przekleństwem. Kiedy zbliża się wojna, rodziny żyjące obok siebie w zgodzie, zaczynają patrzeć na siebie wilkiem.Rodzina Rachübów jest traktowana przez Polaków jak Niemcy, a przez Niemców jak Polacy. Zdarzają się bójki.

Trzech braci Rachuba rozdziela okrucieństwo wojny. Do wsi wkraczają Niemcy. Wypadki toczą się szybko. Przypadek sprawia, że 18- letni Edward i 13 – letni Henryk cudem unikają śmierci. Młodszy zostaje oszukany przez oprawcę rodziców i zabrany do Rzeszy Niemieckiej jako dziecko adoptowane przez Niemca Schulza, który wydał rozkaz zabicia rodziców i spalenia domu małego Henryka. Ciągle oszukiwany, że to Polacy zamordowali jego rodziców, chłopiec wyrasta na rasowego Niemca. Staje się donosicielem na miarę bohatera narodowego. W szkole jest podawany za przykład. Losy chłopca jednak toczą się inaczej, niż ktokolwiek mógłby zaplanować. Wojna determinuje plany rodziny Schulzów, z której zostaje tylko adoptowany Henryk.

Starszy z braci, Edward, jest przekonany, że młodszy brat spłonął w ich domu. Początkowo tuła się po sąsiadach, aby ostatecznie rozpocząć poszukiwanie brata Tadeusza, który aktualnie przebywał na Kresach u rodziny. W drodze ucieka przed niebezpiecznymi ludźmi, przy czym wróg nie ma „jednoznacznej” twarzy Niemca czy Rosjanina. Wielu ludzi stawało się w czasie wojny dwulicowymi, czasem, aby przeżyć, czasem, żeby się wzbogacić. Przez takich ludzi chłopcy szukający się w pierwszych dniach wojny, nie mogli się odnaleźć.

Bohaterowie nieświadomie pozostawiają za sobą często ból, łzy i śmierć ludzi, którzy im pomagali, ale też chłopcy pomagają innym, nie zważając na niebezpieczeństwo. Tak działa machina wojenna. Ludzie, którzy byli dobrymi, uczynnymi sąsiadami bez skrupułów denuncjują, zdradzają, torturują i zabijają.

W końcu wszyscy trzej bracia spotkają się…

Powieść Marcina Zawadki uważam za udany debiut.

Książka jest ilustrowana obrazami Grzegorza Drozda, malarza artysty akcji i instalacji.