Pamiętnikarze recenzja

Do przeczytania książki Niny Siegal “Pamiętnikarze” skłonił mnie podtytuł “ Druga wojna światowa w Holandii słowami jej naocznych świadków”. Prawie nic nie wiedziałam o tym, jak Holendrzy sobie radzili bądź nie radzili w czasie okupacji. A tu jeszcze relacje ludzi, którzy tej okupacji doświadczyli.

Autorka “Pamiętnikarzy” obecnie mieszka w Amsterdamie, ale urodziła się w Nowym Jorku. Jej dziadek Emerich był Żydem, urodzonym w Wołowie w Ukrainie, jednym z niewielu ocalałych z Holokaustu. Przyjechała do Europy, żeby pisać powieść o zmarłym mężczyźnie z arcydzieła Rembrandta. Odkryła w Amsterdamie wiele zabytków i śladów Żydów, a samych Żydów nie dało się zauważyć. Okazało się, że Holendrzy rzadko identyfikowali się jako Żydzi. Autorkę to bardzo zaciekawiło. “Nie chcemy, żeby sąsiedzi się dowiedzieli.” Było w tym coś bardzo niepokojącego dla Niny Siegal. “Mówi się, że holenderscy Żydzi nadal się ukrywają.” A zginęło ich około 75% w ciągu pięciu lat.

To wszystko doprowadziło ją do Instytutu Studiów nad Wojną, Holokaustem i Ludobójstwem w Amsterdamie. Tam też zobaczyła ogromne archiwum złożone ze zdjęć i osobistych pamiętników pisanych przez zwykłych Holendrów podczas wojny. Pamiętników było ponad 2100.

Był to impuls i klucz do zrozumienia co, gdzie, kiedy, jak i dlaczego. Autorka mogła przeżyć to wszystko, patrząc oczami prostych ludzi, którzy w prostych słowach opisali lata wojny. A zachęcił Holendrów do tego apel ministra edukacji, sztuki i nauki, Gerrit Bolkestein w rządzie na uchodźstwie w Londynie. Ludzie pisali pamiętniki, zbierali korespondencję i zdjęcia, a po wojnie oddali je do Niderlandzkiego Instytutu Dokumentacji wojennej.

Na podstawie wybranych pamiętników powstała ta książka, która przedstawia nie tylko ich fragmenty, krótkie notki o ich autorach, ale również tło historyczne lat okupacji.

Autorzy wybranych pamiętników są bardzo różni, zwykli pracownicy, działacze podziemia pomagający Żydom, ale również osoby kolaborujące. Co zadziwiające, Holendrów współpracujących z okupantem było stosunkowo dużo, kolaboracja w Holandii miała szerszy wymiar niż np. w Polsce.

Bardzo ciekawym zabiegiem narracyjnym w tej książce jest pokazanie przez fragmenty pamiętników tego samego dnia z perspektywy różnych osób - np. z perspektywy Żyda i z perspektywy kolaboranta. Ten sam dzień, to samo zdarzenie, a widziane tak bardzo inaczej.

Książka “Pamiętnikarze” Niny Siegal porusza trudny temat drugiej wojny światowej w Holandii, ale historycznie bardzo ciekawy, bo niezbyt przez nas znany. Ale przedstawiony w taki właśnie sposób, jest jeszcze bardziej przemawiający.

Polecam tę pozycję pasjonatom historii, ale nie tylko. Powinniśmy znać historię i wyciągać wnioski, co nie zawsze nam wychodzi.

Książka z Klubu Recenzenta serwisu nakanapie.pl