Powiem wam, co o tym myślę recenzja

Mam nieodparte wrażenie, że popełniłam pewien falstart w poznawaniu twórczości Joan Didion. „Powiem wam, co o tym myślę” posiada wiele wad właściwych wszelkim zbiorom – czy to opowiadań czy innych krótkich form. Już nawet nie chodzi o to, że jedne teksty są bardziej, a inne mniej ciekawe.

Moją bolączką jest bowiem brak znajomości kontekstu. Utwory składające się na ten tom powstawały od schyłku lat 60. do 2000 roku. A ja (i pewnie większość Polskich czytelników) nie znam tak dogłębnie rynku literacko-intelektualnego Stanów Zjednoczonych owych czasów. Więcej – nawet nie mam ochoty go poznać, bo zapewne i większość współczesnych amerykanów już tych nazwisk nie kojarzy. Teksty te miały sens wtedy, kiedy powstawały, teraz mogą być jedynie gratką dla pasjonatów i badaczy. Mam też wrażenie, że choć Didion w „Dlaczego piszę” stwierdza, że „nie myśli abstrakcyjnie”, jej teksty są często popisami żonglerki językiem, są pełne tych gramatycznych wygibasów, które ja osobiście średnio sobie cenię, a co na pewno podoba się wielu pretendującym do miana intelektualisty.

Nie jest oczywiście tak, że artykuły te są słabe. Wręcz przeciwnie – myślę, że zaczyna mi się klarować w głowie obraz stylu Autorki, której mocną stroną były nie tylko przenikliwe obserwacje otaczającej rzeczywistości, ale przede wszystkim trafna puenta.

Najciekawszy ze zbioru jest moim zdaniem tekst „Podróż do Xanadu” z 1968 roku poświęcony posiadłości Williama Randolpha Hearsta zwanej San Simeon. Autorka wychodząc od dziecięcych wyobrażeń na temat tamtejszego bogactwa, które u mieszkańców okolicy obrosło niemal mitem, konfrontuje je z twardymi danymi oraz naocznym zwiedzaniem po latach, a kończy puentą:

„Uczyń miejsce dostępnym dla oczu, a pod pewnymi względami nie będzie już dostępny dla wyobraźni”*

Moją uwagę zwrócił jeszcze tekst „O byciu niewybranym przez wybrany przez siebie koledż”, w którym Didion opisuje gorycz odrzucenia, odnosi się również do pędu ówczesnych rodziców, którzy wychowują dzieci pod presją i przerzucają na nie swoje ambicje. Tekst z 1968, a ciągle aktualny. Jest jeszcze kilka innych godnych uwagi („Ostatnie słowa” oraz „Everywoman.com”), inne pominę milczeniem.

Wracając do głównej myśli – choć po lekturze „Powiem wam, co o tym myślę” nie czuję się usatysfakcjonowana, mam zamiar sięgnąć po inne dostępne po Polsku utwory tej kultowej, niedawno zmarłej pisarki i dziennikarki.

* J. Didion, Powiem wam, co o tym myślę, Grupa Wydawnicza Relacja, Warszawa 2021, s. 57.