Szafa

„Śniła się nam absolutna cisza i że wszystko było w niej zawieszone jak dekoracje na wystawach sklepów, i że byliśmy w tej ciszy szczęśliwi, ponieważ byliśmy wszędzie nieobecni.”

„Szafa” to cieniutki zbiorek zawierający 3 opowiadania Olgi Tokarczuk: tytułową „Szafę” z 1987 r., „Numery” z 1989 r. i „Deuxs ex” (nie doszukałam się daty powstania). Całość ukazała się w 1997 r. Nie wiem, czy czytałam wcześniej te opowiadania, czy tylko „Szafę”, bo z dawnego czytania tylko ona została w mojej pamięci. Opowiadanie to i wówczas, i teraz, przywołało wspomnienia moich „znikań” w szafie i odczuć z tym związanych. Gdy miałam ok. 4 lat uwielbiałam zamykać się w płaszczowej części trzydrzwiowej szafy. Wtulałam się w jej kąt odchylając ubrania (bo mama gniewała się, że gniotę płaszcze), nasuwałam na głowę kapelusz taty i siedziałam. Jak długo? Pewnie krótko, ale pamiętam tylko, że było mi tam dobrze, bezpiecznie, że byłam tam „u siebie”. I że bardzo to lubiłam. I że marzyłam, że jak będę duża, to kupię sobie taką szafę, w której będę mogła siedzieć… I podczas dawnego czytania, i teraz uświadamiałam sobie, że marzenie o kupnie szafy do siedzenia zupełnie uleciało z mej pamięci:). Całkiem możliwe, że te moje doświadczenia z szafą sprawiły, że bohaterka „Szafy” była mi bliższa w swym upajaniu się aksamitnością jej wnętrza, potrzebie schronienia się w bezpieczne miejsce i zamienianiu absurdu w rzeczywistość, bo w szafie „było dość miejsca na cały świat”.

Najbardziej urzek...

 Książeczka maleńka, jak wspomnienie, jak myśli schwytane gdzieś w biegu, dawno, w drodze po wielkie dzieła i sławę. Ledwie kilkadziesiąt stron w trzech odrębnych spostrzeżeniach.
 
 Po pierwszym - "Szafie" patrzyłam na meble z delikatnością, szukałam w nich tajemnic, ciszy, ufności. I odchodziłam śpiewając za nieodżałowaną Korą: "gdy zaczną strzelać za oknami, będziemy w szafie żyć."
 Po drugim - "Numery", przystawałam pod blokowymi, nie hotelowymi drzwiami i szukałam ludzi w dźwiękach zupełnie przypadkowych, w zapachach wysnutych spod drzwi. I zawisło nade mną pytanie o to, kim/czym staję się każdego dnia przywdziewając pracowniczy mundurek, oddzielający moje dwie postacie. Wcale nie bliźniacze.
 Trzecie musiałam przeczytać dwa razy. Odejść od głaskania myśli pozostałych po poprzednich i oddać się współtworzeniu świata w rytmie współczesności. Po "Deux es" wpadłam w zwątpienie. Bo może w dzisiejszym świecie ani szafa nie da ciszy ani drobiazgowość nie odpowie na pytanie jak bardzo się różnimy. Bo może tak naprawdę nie będzie nic, kiedy nawet stwórcy opadną ręce. 
 
 Dla mnie niezwykle subtelna, urocza lektura. Na jeden oddech.
 
 Pani_Ka Czyta 

"Szafa" jest zbiorem trzech opowiadań Olgi Tokarczuk, z których pierwsze i ostatnie opowiadanie są najkrótsze, a najdłuższym jest opowiadanie drugie.

W pierwszym, tytułowym opowiadaniu, główną rolę odgrywa szafa, która dla dwójki ludzi staje się azylem w ich własnym mieszkaniu, chroniącym przed światem zewnętrznym, w której wnętrzu nie muszą martwić się o przyziemne rzeczy.
W tym opowiadaniu spotkałam się m.in. z modlitwą "Aniele Boży, Stróżu mój" w jakże ładnym ujęciu interpretacyjnym.

W drugim opowiadaniu przeczytać możemy relację z dnia pokojówki hotelowej, aczkolwiek to jedynie pozornie opisy zwyczajnej pracy pokojówki, gdyż jej głębokie przemyślenia wprawiają w zadumę nad życiem i egzystencją. Autorka pięknie operuje tu językiem, przenośnią. Jej opisy raz dodają przekazywanym treściom dynamizmu, raz spokoju ale całość wciąż ma melancholijny wydźwięk. Nagle czytelnik zauważa niebywale wymowne opisy; widząc pokojówkę obserwującą otoczenie ma wrażenie, że sam znajduje się w pokoju hotelowym i zastanawia się nad przemijającym czasem, ludzką egzystencją, patrząc na rzeczy pozostawione przez hotelowych gości.

W opowiadaniu trzecim czytelnik poznaje pewnego człowieka (prawdopodobnie projektanta gier komputerowych). Opowiadanie to również zawiera w sobie tematy egzystencjalne, poniekąd też religijne.

Tytuł polecam. Niesłychane, jak pięknie autorka zawarła tak ważne tematy jak życie, śmierć, upływ czasu, Boga i religię w tak k...

Trzy krótkie opowiadania, pochłonięte przy jednej filiżance kawy z dolewką. Różnią się tematyką, stylem, ale łączy je czuła narracja, inne spojrzenie na świat oraz język, gdzie proza brzmi jak poezja. Słowa, zdania, sekwencje, wszystko mnie zachwycało. Podobnie jak u Bruno Schulza, z tym że u naszej noblistki te słowa czytało mi się łatwiej i przyjaźniej, przy takim samym natężeniu zachwytem.
„Szafa” - cudowna, też miałam kiedyś taką szafę, ale nie potrafiłabym z nią tak współistnieć, ani tak o niej opowiadać. Zaklęta szafa, czarowna autorka.
„Numery” - inaczej spojrzę na hotelową rzeczywistość i na to, jaki podpis po sobie zostawiam. Jakże dużo przedmioty i sposób ich traktowania oraz ślady pozostawione mimochodem w pokoju mogą powiedzieć o człowieku.
To opowieść o niebanalnym podejściu do pospolitych rzeczy i zwykłych ludzi obserwowanych magicznymi oczami przez pokojówkę - czarodziejkę w swoim fachu.
Opowiadanie trzecie mnie nie zachwyciło, więc nie będę się silić na komentarze. Wolę, żeby po dwóch poprzednich pozostał mi znakomity smak.

Dawno żadna książka aż tak bardzo mnie nie zmęczyła.
Muszę przyznać, że mam podobny styl pisania - opisywanie prostych rzeczy w sposób skomplikowany, rozbudowany i metaforyczny - tylko że problem w tym jest taki, że tylko ja rozumiem, co miałam na myśli.
We wszystkich opowiadaniach widać motyw przemijania, codziennego życia i ogólnie rzeczywistości - i niektórzy lubią takie książki, jednak ją do nich nie należę, dosłownie czułam się jakbym czytała swoje losowe filozoficzne wywody.