Epoka milczenia

Dopiero co zaczęliśmy lata 20-te. Przyznam, że w zadziwienie wprawia mnie to stwierdzenie. Przecież jedyne lata 20-te, o których zawsze myślę, to te dwudziestowieczne, zachwycające mnie zawsze swoją fantazją, szaleństwem i artystyczno-dekadenckim klimatem. Moje skojarzenia z tym okresem zawsze są pełne zauroczenia, pozytywnego uroku i tęsknoty bo w perspektywy współczesności wydaje się, że życie wtedy było piękniejsze, wznioślejsze i lepsze. Niestety, to tylko zwodniczy miraż, bo za pięknym zewnętrznym wizerunkiem kryje się zupełnie inne, mroczne i przerażające oblicze.

Kamil Janicki to historyk i autor kilku poczytnych książek popularyzujących historię. W ,,Epoce milczenia" mierzy się z mitami XX-lecia międzywojennego w Polsce, jako kraju gdzie ,,nie istniała" zbrodnia seksualna. Nie istniała bo była nierejestrowana, niezgłaszana a przede wszystkim nieścigana i niekarana. Straszne i przerażające. Janicki zbiera wycinki z prasy, zlepki wyroków, anonse a nawet popularne wówczas anegdoty i żarty by z tego stworzyć zatrważający obraz bezprawia i cierpienia przede wszystkim kobiet i dzieci. Gwałt to był wstyd głównie dla ofiary, bagatelizowano kazirodztwo i pedofilię, wręcz czymś oczywistym było znęcanie się nad żoną. Brzmi potwornie! A gdy jeszcze doda się fakt, że państwo nie zapewniało żadnych środków ochronnych, nie miało paragrafów ani przepisów by z tym walczyć i tylko bagatelizowało oraz udawało, że nie widzi problemu - cały ten obraz staje się jeszcze bardzi...

Historia nadużyć seksualnych i zbrodni popełnianych w okresie międzywojennym została bardzo dobrze przedstawiona w tej książce. Nie jest to łatwa pozycja, bo też traktuje o niełatwych tematach. Rzeczy, które działy się wiek temu i uchodziły za normalne lub były zamiatane pod dywan, nadal mogą budzić kontrowersje i bunt.

Książka ta powinna nas zmusić do refleksji czy aż tak wiele zmieniło się w naszym kraju na przestrzeni stu lat? Czy ofiary są lepiej traktowane? Sprawcy częściej wykrywani i karani? Czy może do samych czynów niedozwolonych dochodzi rzadziej? Niestety odpowiedź nasuwa smutną refleksję. I jest to główny atut tej książki - stwarza możliwość porównania historii do teraźniejszości.

Co do zarzutów, że po lekturze można odnieść wrażenie, że opisywane nadużycia były powszechne i wszechobecne w międzywojennej Polsce. Problem jest taki, że dokładnej, konkretnej skali nigdy nie poznamy, a skupiając się na jakimś problemie nie będziemy opisywać normalności tylko ten problem.

Pozycja warta przeczytania, chociaż niezbyt lekka w odbiorze.

Epoka milczenia, ale czy oby na pewno? Okazuje się, że jednak nie milczano na temat sexu. Pisały o nim zarówno dzienniki, brukowce jak i pisemka prezentujące krótkie opowiadania. Książka porusza problemy takie jak gwałty, prostytucja, przemoc, dewiacje. Zawiera wiele cytatów, bardzo dużo przypisów i bibliografii. Autor zadał sobie wiele trudu, aby spiąć razem te różne źródła i dzieło tworzy w miarę spójną całość. Warto przeczytać, aby mieć świadomość, jakie miały problemy i z czym musiały się mierzyć nasze babki, prababki.