2001: Odyseja kosmiczna

 Zaczyna się, jak w programie przyrodniczym - śledzimy losy zwierząt. Trwa ewolucja gatunkowa. Pierwszą, druzgoczącą zmianą będzie zamach na drapieżnika oraz tajemnicze pojawienie się monolitu, który styka się na wszystkich płaszczyznach czasu i przestrzeni. ,,Odyseja kosmiczna'' ma dziwny przebieg wydarzeń - jest podzielony na charakterystyczne segmenty. Na początku niczym kanał przerzucony na Discovery Channel. Potem wybieg w kosmos i na księżyc. Samotność człowieka w próżni oraz w otchłani gwiazd, migotliwych białych karłów kręcących się po krawędzi obiektów astronomicznych, pierścieni orbitujących wokół planety. Clarke zadaje pytania niczym do kamery: dyskutując o otchłani. Potężny, ale milczący kosmos pożera swoje ofiary.

Przeskakuje od boskiej tajemnicy - prostokątnej, matematycznej doskonałości. Monolit jawi się niczym boski pierwiastek niedający się zbadać od środka - wszyscy go podziwiają, ale nie wiedzą czym jest. Przerzuca na test Turinga, gdzie pokładowy komputer odpowiada za sieć nerwową statku ,,Odkrywca''. Krąży wokół wygasłych kropek na mapie kosmosu, przesuwając granice ludzkiej poznawczości. Eksperymentalny wybryk, który broni się po latach, gdzie człowiek tonie w barwach bezkresnej pustki, a jak wiadomo, w kosmosie nikt cię nie usłyszy, gdy zakrzyczysz. 

Informacja techniczna Posiadacza: Pozycja pierwszy raz przeczytana w lutym 2009 roku.
Posiadam wydanie z 2022 nakładem Wydawnictwa Rebis - przeczytane powtórnie.

Kiedy pada nazwisko Stanleya Kubricka, to najczęściej myślimy o jego kultowej ekranizacji „Odysei Kosmicznej” właśnie, dzieła trudnego, złożonego, lecz z pewnością wiekopomnego, drobiazgowo dopracowanego. W sumie, czy „ekranizacja” jest w ogóle dobrym słowem? Ciekawi fakt, iż scenariusz powstawał w tym czasie, co powieść, jako zespolenie dwóch genialnych umysłów. I tutaj pojawia się konflikt, od lat dzielący fanów szeroko pojętej kultury. Co „starzeje się” lepiej? Film czy książka? Nie zamierzam odpowiadać na takie pytania, z konkretnego powodu — obie opcje są równie znakomite, choć przeznaczone dla różnych odbiorców. Historie są bardzo podobne, zmieniają się szczegóły. Strasznie trudno je rozdzielić, owszem. Powieść jest mniej rozwlekła, wszystko napisano jaśniej, a jednocześnie rzucono na pewne kwestie więcej światła. Dlatego zostawmy Kubricka, uwagę poświęćmy tylko Clarke’owi.

Przyznam, daleko mi do bycia wielką miłośniczką science-fiction, lecz Clarke trochę (albo bardzo, zobaczymy) zmienił moje upodobania. On i jego bohaterowie, charyzmatyczni, ambitni, próbujący walczyć z tym, co nieuniknione, przerażająco obce. Cóż, chciałabym móc przeczytać tę książkę znowu po raz pierwszy, unikatowe przeżycie. Na szczęście, czekają mnie kolejne tomy. Oto gwiezdne wojaże, poprzez przestrzeń i czas. Oby trwały długo, długo, a z drugiej strony, jak oderwać się od lektury?