W 1926 roku ukończył szkołę średnią w Helsinkach i rozpoczął studia teologiczne. Wbrew woli rodziny zmienił kierunek studiów na historię i literaturę. Tytuł magistra zdobył w 1929 roku. W czasie studiów publikował wiersze i krótkie opowiadania pod pseudonimem Kristian Korppi. W 1927 roku odbył wycieczkę do Paryża, w czasie której napisał swoją pierwszą powieść. "Wielkie złudzenia" zostały wydane rok później i okazały się sukcesem zarówno artystycznym, jak i komercyjnym.
Waltari szybko stał się uznanym pisarzem, krytykiem i dziennikarzem. Tempo pracy odbiło się na jego zdrowiu; popadł w alkoholizm. W czasie II wojny światowej pracował w rządowym centrum informacji. W 1942 roku wydał wielką "trylogię helsińską" pt. "Z ojca na syna".
W 1945 roku wydał powieść zatytułowaną "Egipcjanin Sinuhe". Było to dzieło życia Miki Waltariego. Narracja utrzymana w pierwszej osobie, wielka dbałość o detale historyczne, świetna znajomość opisywanej epoki i charakterystyczny "powiew smutku" stały się znakiem rozpoznawczym tej i kolejnych powieści historycznych Waltariego - wśród nich pojawiają się takie tytuły jak "Czarny Anioł", "Turms, nieśmiertelny", "Tajemnica Królestwa" czy "Wrogowie rodzaju ludzkiego" (pojawia się też inny polski tytuł: "Rzymianin"). Swojej ostatniej powieści historycznej, poświęconej templariuszom, nie ukończył i koniec końców spalił rękopis. Waltari był niezwykle płodnym twórcą. Był autorem nie tylko powieści, ale i wierszy, fars, komedii oraz scenariuszy filmowych. Niektóre z jego powieści doczekały się ekranizacji - wprawdzie filmowa wersja "Egipcjanina Sinuhe" nie dorównała literackiemu pierwowzorowi, za to sporą popularnością cieszył się cykl filmów o detektywie Palmunie (kręcony od 1960). W latach 1957 - 1978 Mika Waltari był członkiem Akademii Fińskiej.