Niedopolska recenzja

Rok 1945 wyznaczył symboliczną granicę między wojną a pokojem. Miał przynieść ulgę, zwłaszcza ludności cywilnej, a przyczynił się do nieodwracalnych zmian na mapie Polski, z której tuż po II wojnie światowej zniknęły Kresy Wschodnie, za to pojawiły się dumnie brzmiące Ziemie Odzyskane. Tylko, czy rzeczywiście Polacy wrócili na tereny rdzennie polskie? Co stało się z Niemcami na obszarze Śląska, Wielkopolski, Pomorza Zachodniego czy Warmii i Mazur? O tych trudnych i dla wielu bolesnych procesach kształtowania się powojennych Ziem Zachodnich przeczytacie w interesującej narracji Sławomira Sochaja pt. „Niedopolska. Nowe spojrzenie na Ziemie Odzyskane”, która ukazała się w ofercie Wydawnictwa Filtry.

Delikatna materia, jaką od wieków są stosunki polsko-niemieckie stała się dla Sochaja pretekstem do rozważań na temat powojennych wysiedleń i migracji, burzliwych losów metropolii położonych na Ziemiach Zachodnich, pokroju Wrocławia, Poznania czy Szczecina oraz życia na peryferiach, w miasteczkach i na wsiach, w których niegdyś próżno byłoby szukać świadectw polskości. Rozważania te, przez wzgląd na zróżnicowaną ich treść, wymogły na piszącym rozmaite formy przekazu. Elementy eseju, reportażu a nawet wspomnień (cudzych i własnych) przenikają się w „Niedopolsce” w sposób tak kunsztowny, że choć tematyka do najłatwiejszych nie należy, o tych szczególnie doświadczonych przez historię terenach po prostu chce się czytać.

Jako urodzona Zagłębiaczka, której rodzice pojawili się w woj. śląskim jako ludność napływowa, poniekąd rozumiem współczesną potrzebę poszukiwania własnych korzeni, szczególnie wśród mieszkańców Ziem Zachodnich, którzy czasem przez dziesięciolecia ukrywali własną genealogię i tożsamość. Z tego też względu za wyjątkowo wartościowe uznaję narracje takie jak „Niedopolska”, otwierające oczy Polakom z innych regionów Naszego kraju na przeszłość mieszkańców zachodnich i północnych obszarów współczesnej Polski.

Polecam wszystkim, niezależnie od miejsca zamieszkania, bo „Niedopolska” to lektura, którą powinno się czytać w Naszym kraju, ale również poza jego granicami.