Komunikacja wychowawcza recenzja

„Komunikacja wychowawcza, która jest podstawowym narzędziem formowania dzieci i młodzieży, nie dokonuje się w pustce egzystencjalnej czy społecznej. Przeciwnie, jest ona bezpośrednio powiązana z osobistą i rodzinną sytuacją danego dziecka czy nastolatka, z dominującą kulturą, mentalnością, obyczajowością i modą, a także z sytuacją społeczną, polityczną i ekonomiczną. Wszystkie te uwarunkowania i czynniki wpływają bowiem w największym stopniu właśnie na tych, którzy są jeszcze w wieku rozwojowym, kształtując (lub deformując) ich sposoby rozumienia siebie i świata, ich wrażliwość emocjonalną i moralną, ich więzi i wartości, ich zdolność kontaktowania się i rozmawiania z drugim człowiekiem i samym sobą.” s.11

W związku z wykonywanym zawodem często sięgam po książki związane z wychowaniem i dydaktyką. Tym razem w moje ręce trafiła książka Ks. Marka Dziewieckiego „Komunikacja wychowawcza”. Nie jest to moje pierwsze spotkanie z publikacjami księdza. Miałam okazję czytać m.in. „Problemy z seksualnością”.
Ks. Marek Dziewiecki obecnie jest adiunktem w Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Aby pomagać młodym ludziom, prowadzi w Radomiu telefon zaufania - "Linia Braterskich Serc", a od dwudziestu już lat spotyka się z młodzieżą w szkołach na terenie całego kraju. W czasie takich spotkań rozmawia o tym, jak wygrać życie i być szczęśliwym. Ks. Marek jest autorem ponad czterdziestu książek, dotyczących tematyki wychowania, dorastania do małżeństwa i rodziny, komunikacji międzyludzkiej, a także profilaktyki i terapii uzależnień. Idąc z duchem czasu ksiądz Marek Dziewiecki odbywa z młodzieżą spotkania także za pośrednictwem internetowych czatów i nośników informacji cyfrowej. W Internecie można znaleźć kilkaset jego tekstów.

„Komunikacja wychowawcza” podejmuje trudne i wieloaspektowe zagadnienia, jakimi jest komunikacja wychowawcza. Tego typu komunikacja jest podstawowym narzędziem wychowania młodego człowieka. Proces wychowania odbywa się poprzez obserwację zachowań oraz poprzez rozmowę. Dzięki rozmowie młody człowiek ma okazję odkrywać własną tajemnice oraz dorastać do życia w miłości i prawdzie, czyli do życia w prawdziwej miłości. „... mądra i skuteczna komunikacja wychowawcza jest sztuką i wymaga geniuszu pedagogicznego” . Wiele aspektów tej trudnej sztuki można uporządkować i nauczyć się, aby ułatwić ludziom dorosłym podejmowanie rozmów wychowawczych z młodym pokoleniem w sposób bardziej kompetentny, odpowiedzialny i owocny. Podstawowym celem komunikacji wychowawczej jest odpowiedzialne wspieranie wychowanka w jego pracy nad sobą.

Obecnie żyjemy w społeczeństwie, które jest zdominowane przez kulturę ponowoczesności, zwanej również kulturą postmodernizmu. Takie społeczeństwo charakteryzują błyskawiczne zmiany w podstawowych strefach ludzkiego życia. Wszystko co jeszcze kiedyś uznawane było za nowe, szybko zastępowane jest przez coś bardziej nowoczesnego. Zmiany te nie tyczą się już tylko techniki, ale również zmian obyczajowych i społecznych. Nowoczesne wychowanie opiera się na modzie, nowych trendach i skrajnym relatywizmie. Skrajny relatywizm prowadzi do sytuacji w których człowiek nie panuje nad samym sobą, ani nad dziełem własnych rąk.
Kolejną cechą ponowoczesności są zmiany sposobu funkcjonowania struktur społecznych. Zmiany te dotyczą rozumowania pojęcia rodziny, szkoły, pracy, instytucji społecznych. Skutkiem tego procesu jest radykalna zmiana w sposobie życia poszczególnych ludzi oraz w sposobie budowania więzi międzyludzkich. Symptomatyczną cechą społeczeństwa ponowoczesnego jest ambiwalentna postawa wobec rozumu i myślenia. Z jednej mamy szybki rozwój nauki i techniki, a z drugiej widzimy jak wielu ludzi rezygnuje ze zdolności racjonalnego myślenia w odniesieniu do własnego życia i postępowania. Ponowoczesność prowadzi do kryzysu człowieka i promuje zachowania zaburzone. W konsekwencji oszukujemy samych siebie, nawet gdy grozi nam z tego powodu śmierć (narkomania, alkoholizm, AIDS). Przeceniamy możliwości człowieka, ignorujemy wewnętrzne słabości i zewnętrzne zagrożenia.
Inną cechą ponowoczesności jest indyferentyzm religijny czyli obojętność wobec Boga i religii. W konsekwencji dla człowieka obojętnego religijnie Bóg umarł w tym sensie, że przestał być dla niego podstawową wartością życiową, źródłem prawdy i miłości.
W obecnym kontekście kulturowym bardziej niż kiedykolwiek potrzebujemy zatem właściwego wzorca komunikacji wychowawczej. Wzorcem tym jest komunikacja wychowawcza, którą proponuje nam Ewangelia. Warto więc sięgnąć po taką książkę jak „Komunikacja wychowawcza” niż powielać określone wzorce zachowania, sposoby myślenia, przeżywania i działania proponowane przez media. „Media podsuwają określone bodźce, obrazy, zainteresowania. Promują określone postacie, autorytety, postawy. Naświetlają jedne aspekty życia, a skrzętnie pomijają milczeniem inne.” s.31

Publikacja „Komunikacja wychowawcza” składa się z pięciu rozdziałów. W pierwszym znajdziecie aktualne uwarunkowania kulturowe i społeczne wychowania w ogóle, a komunikacji wychowawczej w szczególe. Autor przyjrzy się szczegółowo niektórym mitom i ideologicznym utopią np. Mit o spontanicznym rozwoju i samorealizacji, mit o wychowaniu bez stresu, mit o wychowaniu bez porażek, mit o neutralności światopoglądowej w wychowaniu, mit o wolności, demokracji i tolerancji jako najwyższych wartościach w wychowaniu.
Rozdział drugi poświęcony jest dialogowi. Dowiemy się z niego jak rozumieć wychowanka, jakie są zasady optymalnej komunikacji wychowawczej, jakie znaczenie ma empatia i asertywność w dialogu wychowawczym oraz jako dobierać język, tematykę i argumenty w rozmowie z dziećmi (młodzieżą). Trzeci i czwarty rozdział przedstawia cele i formy komunikacji wychowawczej. Dowiemy się tutaj między innymi o tym jak wprowadzić wychowanka w więzi miłości. Jak rozmawiać z nimi o macierzyństwie, dorastaniu, pierwszych miłościach i porażkach w tej kwestii oraz o własnej seksualności. Przeczytamy o tym jak w sposób kompetentny i skuteczny prowadzić komunikację wychowawczą. Autor przytoczy tutaj bardzo ciekawy przykład komunikacji wychowawczej, która opowiada o spotkaniu, jest to książka „Mały Książę”. Szczerze przyznam, że dzięki lekturze tej części książki na nowo odkryłam znaczenie Małego Księcia i zwróciłam uwagę na przesłania, których do tej pory nie zauważałam. W tym rozdziale znajdziecie również wiele opowiadań pedagogicznych o różnej tematyce np. o dyscyplinie, dysleksji, transfuzji czy kalectwie. Takie opowiadania mogą być wspaniałym wyjście do podjęcia z dzieckiem rozmów na trudne tematy. Ksiądz Marek przytacza nam również kilka publikacji z poradników, które przedstawiają szczegółowe i wyczerpujące analizy „instrukcji obsługi” dotyczących różnych dziedzin życia. Ostatni piąty rozdział, przedstawia cechy, umiejętności i postawy wychowawcy, które umożliwiają podejmowanie rozmów wychowawczych ze współczesnym pokoleniem, by coraz dojrzalej rozumieli siebie i świat w którym żyją.
„Komunikacja wychowawcza” to ciekawa lektura, która powinna znaleźć się w biblioteczce każdego rodzica. Nigdy nie wiesz z jakim problemem przyjdzie do Ciebie Twoje dziecko, po drugie nauczy nas jak rozmawiać z dziećmi, by ukształtować ich zachowania na przyszłość.
„Rozmowy wychowawcze z dziećmi i młodzieżą polegają bowiem nie tylko na komunikowaniu prawdy, ale także na komunikowaniu miłości. Istotą komunikacji wychowawczej jest fascynowanie wychowanka perspektywą życia w miłości i prawdzie, w wolności i świętości, w radości i wdzięczności, w serdecznej przyjaźni z Bogiem, z człowiekiem i samym sobą” s.261

Niniejsza książka adresowana jest do rodziców i nauczycieli, psychologów, pedagogów, księży i katechetów, liderów grup młodzieżowych i pracowników socjalnych, a także wszystkich innych osób, które pragną doskonalić swoje umiejętności z zakresu dialogu wychowawczego z dziećmi i młodzieżą. Polecam.