Waleczne z gór. Nieznane historie bohaterskich kobiet recenzja

Agata Puścikowska "Waleczne z gór" Nieznane historie bohaterskich kobiet,

Najbardziej znaną góralką uczestniczącą w konspiracji podczas II wojny światowej była polska narciarka Helena Marusarzówna, siostra olimpijczyka i uczestnika mistrzostw świata w narciarstwie Stanisława Marusarza. Tylko jej historię spośród piętnastu przedstawionych przez autorkę, znałam wcześniej, z bardzo dobrej z resztą książki Dariusza Jaronia "Skoczkowie. Przerwany lot". To od niej zaczyna snuć swoją opowieść Agata Puścikowska, by następnie przejść do innych, o których często pamięta się jedynie lokalnie w miejscowościach, w których żyły, pracowały, podejmowały się działalności konspiracyjnej. Oddanie im pamięci, w społeczności szerszej aniżeli tylko lokalna, Podhala, Gorców czy Beskidów, uważam za bardzo ważne. Dzięki temu o ich czynach ma szansę usłyszeć więcej osób, nazwiska lokalnych bohaterek trafią również do innych ludzi, którzy interesują się wydarzeniami II wojny światowej.

Łączniczki, kurierki, sanitariuszki, gospodynie, nauczycielki, siostry zakonne. Wykształcone i proste, wywodzące się z domów o różnym statusie materialnym. Odważne, bohaterskie, współpracujące z różnymi organizacjami wojskowymi bądź w nich zaprzysiężone. Posiadające liczne rodziny, którym za ich czyny również groziły represje. Część z nich zginęła z rąk oprawców. Innym udało się przetrwać wojnę. To im poświęca Agata Puścikowska kolejne rozdziały "Walecznych z gór". W tle ujawnia się jeszcze jeden bohater, chłonący ofiary, mroczny, budzący strach, miejsce, w którym nadzieja umierała ostatnia. Jest nim Palace zwane katownią Podhala, przerobione z dawnego pensjonatu, komisariat Gestapo i więzienie, przez którego pomieszczenia przewijali się więźniowie: kobiety i mężczyźni, przesłuchiwani, bici, katowani. Wywożeni do obozów koncentracyjnych, rozstrzeliwani.

Książka posiada konstrukcję, za którą nie do końca przepadam. Historie kobiet zamknięte są w piętnastu biogramach, oddzielnych, zamkniętych opowieściach o każdej z bohaterek. To powoduje, że są uporządkowane, bohaterki wysuwają się bezsprzecznie na pierwszy plan każdego z nich, jednak sposób opowiadania o nich wydaje się być dość podręcznikowy. Powoduje, że trudniej jest poczuć emocje wynikające z jakby nie było wstrząsającej lektury. Być może wpływ na taką a nie inną narrację ma to, że czternastu z nich nie ma już na tym świecie, relacje z pierwszej ręki były zatem niemożliwe, chyba że panie pozostawiły po sobie spisane wspomnienia, wojenne życiorysy, a o ich wojennych osiągnięciach pamiętali potomni. Do dziś żyje tylko jedna z nich - Barbara Grocholska-Kurkowiak. Ona jednak urodziła się pod Warszawą, w Warszawie przeżyła powstanie, a pod ukochanymi Tatrami zamieszkała dopiero po wojnie. Tego typu książki doceniam zawsze za rzetelny rys historyczny i emocje, które ze sobą niosą. W przypadku "Kobiet z gór" poczucia tych drugich trochę mi zabrakło.