,,Gapił się ze zgrozą i niedowierzaniem na widok, który miał przed sobą. Znał teraz przyczynę trupiego smrodu. W poprzek grobowca Dymitra leżały pokaleczone zwłoki.
Nie było wątpliwości, że człowiek ten umarł od zadanych mu ran: krew ściekała po nagrobku cienkimi strużkami tworząc na marmurowej posadzce zakrzepłą kałuże. To samo w sobie nie było jeszcze najgorsze, lecz gdy podniósł wzrok z powrotem na zwłoki, miał ochotę uciekać ze strachu. Zakrwawione ręce i stopy były mocno przybite do drewnianego krzyża, gwoździe wbito głęboko w nadgarstki i kostki. Ciężki krzyż- do jego dźwignięcia było potrzebnych z pewnością dwóch ludzi, był przewrócony w rozmyślnym geście bluźnierstwa. Twarz pod maską z zakrzepłej krwi była zmiażdżona jakby potężnym młotem. W miejscu gardła widniała okropna krwawa dziura, naokoło której zwieszały się strzępy mięsa.”
Powieść Guya N. Smitha ,,Szatan" jest niewątpliwie nietypowym dziełem tego autora i to z kilku powodów: po pierwsze akcja powieści rozgrywa się w ZSRR, głównie na Kremlu, po drugie książka nie jest zwyczajnym horrorem lecz próbą połączenia horroru z nurtem tzw. ,,political-fiction". Czy było to udane połączenie przekonacie się po przeczytaniu tej recenzji.
Ale po kolei. Akcja książki dzieje się w końcu lat 80-tych, po okresie rządów Michaiła Gorbaczowa. Władzę sprawuje grupa radzieckich ,,twardogłowych komunistów" na czele z pierwszym sekretarzem Andriejem Kieszowem, który to jest faktycznie marionetką w rękach swoich zastępców. Gdy Kieszow z nienacka choruje na płuca i nagle umiera, radzieccy przywódcy stoją w trudnej sytuacji, gdyż Kieszow był jedynym, który wzbudzał zaufanie w krajach NATO i miał szanse doprowadzić do unormowania stosunków z tymi krajami.
KGB wpada na szalony pomysł - sekretarz ma zostać przywrócony do życia! Zadaniem tym obarczony zostaje zajmujący się okultyzmem pracownik KGB Anton Jefremow. Udaje mu się przywrócić Kieszowa do życia - lecz czy na pewno jest to Kieszow?
Osobowość I sekretarza po tym eksperymencie zmienia się nie do poznania, z marionetki staje się on tyranem rozpoczynającym czystki etniczne, eliminującym wszystko i wszystkich, którzy stoją mu na drodze, a jednocześnie spychającym kraj na krawędź wojny atomowej. W tym samym czasie w Moskwie zaczynają się bestialskie morderstwa, których ofiarami są wysocy funkcjonariusze radzieccy, a także zwykli obywatele. Podejrzenia padają na Kieszowa, a prowadzone przez KGB tajne śledztwo wykazuje, że I sekretarz nie jest naprawdę Kieszowem, ani w ogóle zwykłym człowiekiem, lecz wcieleniem Iwana Groźnego - cara krwiopijcy, któremu w okrucieństwie niewielu w historii miało okazję dorównać. Powodów, dla których Kieszow - Iwan Groźny morduje oraz tego czy udało się go pokonać nie zdradzam, lecz zapraszam do lektury.
,,Szatan" Guya.N.Smitha nie jest złą książką, chociaż spora dawka ,,political-fiction" dla ludzi nie zainteresowanych takimi kwestiami może wydawać się zbędna. Autor momentami za bardzo rozwodzi się także nad wątkami pobocznymi, na przykład nad romansem głównego bohatera, przez co traci klimat książki, gdyż po prostu zaczyna wtedy ona nudzić czytelnika.
Dobrze oddany jest za to klimat Kremla, mroczne korytarze, ciemne zaułki i czający się w nich demon. Także sceny gore, gdy już się pojawiają to są pierwszej klasy, w typowym dobrym stylu tego autora. Szkoda, że autor nie dodał jeszcze kilku budzących grozę scen, właśnie kosztem niehorrororowych wątków pobocznych na przykład miłosnego, bo one nigdy nie wychodziły mu najlepiej.
Warto zauważyć, że jest to też jeden z nielicznych horrorów napisanych przez autorów zachodnich, którego miejsce rozgrywa się w Europie Wschodniej. Książkę polecam wszystkim fanom Guya.N.Smitha, a także tym, którzy chcieliby zobaczyć wizję ZSRR końca lat 80-tych rządzonego przez szaleńca pokroju Stalina.