Stramerowie recenzja

Mikołaj Łoziński "Stramerowie",

Przyznam, że nie spodziewałam się po kilku latach od premiery "Stramera" przeczytać kontynuacji historii opisującej losy tarnowskiej rodziny Stramerów, którym wybuch II wojny światowej, jak wielu innym żydowskim rodzinom, pokrzyżował wszystkie życiowe plany, odbierając przy tym wszelkie posiadane marzenia. A jednocześnie pozostawienie bohaterów przez Mikołaja Łozińskiego, w tym a nie innym momencie historii, dawało niezwykle szerokie możliwości interpretacyjne, tym bardziej, że doskonałe wiemy czym tak naprawdę była Zagłada dla Żydów.

Tym niemniej z wielką ciekawością, a po części również z obawą o to, jak rzeczywiście potoczyły się dalsze losy rodziny, sięgnęłam po wydanych niedawno "Stramerów". To już zupełnie inni Stramerowie niż przed wojną, gotowi przetrwać za wszelką cenę, naznaczeni przez nią, chociaż w zupełnie inny sposób niż podpowiadałyby nam wydarzenia dziejowe. Łoziński decyduje się bowiem nakreślić rodzeństwu losy, które w literaturze wojennej są rzadziej komunikowane. I chociaż bohaterowie rozrzuceni zostaną po całym świecie, to mam wrażenie, że jedność rodziny jako wartość nadrzędna, da im większe szanse na przeżycie wojennej zawieruchy.

Nie można odmówić autorowi jakości w odmalowaniu grozy wojny, szczególnie na tym najtrudniejszym dla człowieka, bo w ludzkim czy sąsiedzkim wymiarze, choć i w tym wypadku, największa niepewność dotyczy postaci, które pozostały na terenach Polski. I w tym wypadku mój strach najbardziej skierowany był w stronę małej Róży córki Rudka, bezbronnego dziecka, które na początku wojny zabiera do siebie jej polska opiekunka Babunia.

Chociaż II wojna światowa przekreśliła miliony ludzkich istnień, to Stramerowie za wszelką cenę stawiając jej opór, trwają na straży życia. Jakby na przekór, przecząc dziejowym wydarzeniom. I chociaż nie sądziłam, że po "Stramerze", którego jednak wolę, przeczytam jeszcze, co miało miejsce później w życiu dzieci Natana i Rywki, to teraz z chęcią zobaczyłabym, w jaki sposób potoczyły się ich powojenne losy, chociażby w kontekście roku 1956 czy 1968.