Sny o Warszawie recenzja

Krzysztof Mordyński Sny o Warszawie Wizje przebudowy miasta 1945-1952

"Mam tak samo jak ty
Miasto moje, a w nim
Najpiękniejszy mój świat
Najpiękniejsze dni
Zostawiłem tam kolorowe sny..." śpiewał Czesław Niemen.

Wracający po II wojnie światowej do Warszawy architekci nie mieli łatwego zadania, bo miasto praktycznie nie istniało. Potrzebny był koncepcyjny wysiłek wielu osób, setki godzin spędzonych na kreśleniu projektów, przegadane nad nimi noce, ścierające się poglądy, prowadzące w konsekwencji do wypracowania wspólnego stanowiska. Działania musiały być podejmowane szybko, bo zaraz po wyzwoleniu miasta jego mieszkańcy zaczęli wracać. Do siebie, nawet jeśli po domach została tylko sterta gruzu.

Przy tak dużych zniszczeniach, chcąc odbudować Warszawę, trzeba było praktycznie postawić ją od nowa. "Sny o Warszawie" nie są monografią poświęconą odbudowie. Stanowią próbę przedstawienia jej wizji, idei, koncepcji proponowanych przez pracujących nad planami architektów. Koncepcji, które potrafiły się ścierać, wykluczać, a jednocześnie musiały zostać dostosowane do ówcześnie panujących warunków, wymagań, nacisków. Pracujący przy nich architekci zdani byli sami na siebie. Pomocą z zewnątrz, w tym wypadku Związku Radzieckiego, stał się jedynie Pałac Kultury i Nauki.

Autor lokuje wizję odbudowy, która nadawałaby miastu realny, możliwy do stworzenia, a zarazem przyjazny mieszkańcom kształt w czterech różnych koncepcjach. Warszawy jako marzenia, miasta idealnego, a zarazem nowoczesnego, miasta jako maszyny z uporządkowaną funkcjonalną przestrzenią, dzielonego pasmami ulic, dającego przestrzeń do pracy, mieszkania i wypoczynku. Wreszcie tak ważnej dla mieszkańców przestrzeni życia społecznego, która przy zapewnieniu odpowiedniej infrastruktury, nie tylko mieszkaniowej, ale też pralni, łaźni czytelni, terenów sportowych, zaspakajać będzie wszystkie potrzeby, a jednocześnie ułatwi funkcjonowanie i zbuduje więzi międzyludzkie w bloku, na osiedlu, w dzielnicy, wreszcie w całym mieście.

I ostatniej - Warszawy przedstawionej jako kompozycji, zabudowy, która powstała i tej będącej jedynie w sferze planów, ścierającej jednocześnie ze sobą dwie wizję architektoniczne: modernizmu oraz do realizmu.
Nie jest to książka, która pokaże czytelnikowi wymierny efekt końcowy, będący skutkiem kilkuletniej pracy architektów (są oczywiście przykłady), nie zobaczymy również kolejnych etapów przebudowy stolicy, szczęśliwych z otrzymania nowego lokum mieszkańców.

Spojrzymy natomiast na idee, które przyświecały architektom, koncepcje, które zostały zrealizowane bądź pozostały jedynie w sferze planów, podejrzymy dołączone do książki szkice, dowiemy się skąd czerpali inspiracje. Ich zadaniem było przecież stworzenie projektu urbanistycznego na niespotykaną dotąd skalę, który natychmiast trzeba było wcielać w życie. Z wojennej tułaczki wracali przecież mieszkańcy.