Czardasz z mangalicą recenzja

Z pewną taką nieśmiałością sięgnąłem po tę książkę Vargi o Węgrzech, bo poprzednia – `Gulasz z Turula' jakoś mnie nie zachwyciła. Tu też na początku trochę się nudziłem, ale potem się wciągnąłem.

Gatunek literacki książki jest trudny do określenia, ni to reportaż, ni to esej, ni to subiektywny przewodnik turystyczny, a obiektem opisu Vargi jest prowincja węgierska, po której autor podróżuje wzdłuż i wszerz, mamy tu opisy sennych węgierskich miast i wsiomiast, bo na Węgrzech wszystko poza Budapesztem jest głęboką prowincją.

Dostajemy też szczegółowe opisy przysmaków kuchni węgierskiej, owych ciężkich, ale smakowitych potraw: zupy rybnej, gulaszu, mięs i wielu innych, podawanych na prowincji w olbrzymich ilościach. Sporo też pisze Varga o charakterze węgierskim, o ich melancholii, rezygnacji i zamiłowaniu do klęsk (większym niż nasze) i w sumie tragicznej ichniej historii. Dość powiedzieć, że oficjalnie ogłoszono tam plebiscyt na 10 największych węgierskich klęsk w historii i oczywiście wygrał traktat z Trianon, w wyniku którego Węgry straciły 2/3 terytorium (vide Góralczyk: 'Węgierski syndrom Trianon').

Ważnym elementem tej książki jest język, Varga buduje długie, wielokrotnie złożone, barokowe zdania na pół strony, ale czyta się to gładko, bo jego styl jest znakomity, a język obrazowy i zmysłowy. Chciałoby się, żeby przeczytał to dobry lektor, może Gosztyła (jeśliby sobie poradził ze wszystkimi nazwami węgierskimi). Próbka stylu: „Wybraliśmy knajpę nad jeziorem, a właściwie duży namiot gastronomiczny, zdecydowaliśmy się na stolik najbardziej wysunięty ku tafli wody, na której unosiły się puste plastikowe butelki i rozmiękłe bułki, spokojnie dryfowały pety i kawałki papieru, wiatr podnosił co chwilę obrus i sceneria wydawała się atrakcyjna, tym bardziej że przed knajpą stał wielki rożen, na którym obracały się jagnię i prosiak, a przy wejściu wielka patelnia z gulaszem, czyli z pörköltem, i blacha, na której wylegiwały się wszelakie mięsa, wyglądało to niezwykle apetycznie i obiecywało rozpasaną ucztę.”

Gdyby mnie zapytano jak w szkole: co autor miał na myśli, pisząc tę książkę, miałbym kłopot z odpowiedzią. Jest to raczej luźna opowieść człowieka podróżującego przez kraj, który lubi. Ale czyta to się świetnie, zwłaszcza gdy się trochę zna Węgry.