Taksim recenzja

I

Co to jest Taksim? Ja przed lekturą najnowszej książki Andrzeja Stasiuka nie wiedziałem. To duży plac Stambule (jak mówi anglojęzyczna Wikipedia "znany z restauracji, sklepów i hoteli"). Na plac Taksim w finale powieści podążają bohaterowie jadąc rozklekotanym fiatem ducato. 16 godzin non-stop przez południową Europę.



II

Podróżują nocą. Błądzą. Piją kolę. Tankują na małych stacjach, na których można nie gasić silnika w czasie tankowania (wiedzą, że jak zgaszą, to ducato już nie odpali).

W nocy sen miesza się z jawą.

Podróż przypomina schodzenie do podświadomości tej części Świata.



III

Bohaterem książki - na równi z ludźmi - jest to, co ich otacza. Rzeczywistość niewesoła, niemniej - istniejąca. Świat o którym łatwo (mniej lub bardziej świadomie) zapomnieć, bo nie ma powodu, by o nim pamiętać. Ci, którzy tam żyją, też niespecjalnie garną gdzieś poza.



IV

Ten świat wygląda wszędzie tak samo. Mało ważne czy to Polska, Słowacja, Rumunia, Ukraina, Węgry. Mieszają się języki i rasy, ale uniwersum pozostaje: chińska tandeta, plajtujące sklepiki, rozlatujące się stragany, auta, domy, życie. Podrabiana whiskey i przemycane fajki. Ciemne interesy. I telenowele w TV.

Rozpad i zdychanie.



V

W tym świecie tkwią bohaterowie Stasiuka, Władek i Paweł. Poharatani przez życie. Tkwią w tym świecie, ale do niego nie przynależą. Obserwują. A widzą wszystko dokładnie: prowadzą handel obwoźny. Ich rejon to prowincja południowo-wschodniej Europy.

Wszystko tam zmierza ku katastrofie. Niewiele robią z tą wiedzą, bo raczej pozbyli się w życiu złudzeń.



VI

Władek i Paweł prawdę powiedziawszy nie radzą sobie z własnym życiem. Są. I to chyba im wystarczy. Obserwują światło. Piją piwo. Palą.

Co może wyrwać z takiego odrętwienia? Miłość oczywiście. Ale miłość w świecie, który się zdycha, nie jest wcale łatwa.

Ale jest możliwa.



VII

Nie można czytając "Taksim" nie pomyśleć o "Jadąc do Babadag". Jedna książka dopełnia drugą. Używając filmowej metafory, jeśli przyjąć, że "Taksim" to fabuła, to "Babadag" jest dokumentem. W obu nie brakuje eseistycznych wtrętów.

Ale temat jest ten sam.