Ulotne recenzja

Kolejny w ostatnim czasie zbiór opowiadań za mną. Tym razem sięgnęłam po „Ulotne” Joanny Olczak, która zadebiutowała w ubiegłym roku, nie budząc tym, jak mi się wydaje, większego poruszenia. A ja chciałabym, żebyście spojrzeli na jej prozę przychylnym okiem, bo jest niebanalna.

„Ulotne” zawiera 10 opowiadań, o których znów trzeba napisać, że są zróżnicowane. Inaczej niż w większości przypadków, z którymi dotąd miałam do czynienia, każde następne było lepsze od poprzedniego. Jest w nich bardzo dużo emocji o różnym charakterze. Również ich bohaterowie są różni, w różnym wieku i z różnymi doświadczeniami. Pozostajemy jednak ciągle w kręgu straty, przemijania, traum, ale i miłości. Z pojedynczych wydarzeń autorka wysnuwa całe historie i pokazuje, że często jedna chwila ma moc wpływania na wszystko, co dzieje się w przyszłości. Wspomnienia budzą się w najbardziej nieoczekiwanym momencie.

Autorka świetnie poradziła sobie z budowaniem nastroju. Tytuł zbioru jest tutaj jak najbardziej na miejscu, bo w utworach wyczuwa się atmosferę efemeryczności, mglistości, która rozmywa kontury, ale nie nadaje ciężkości. Nie jest lepka. Pozostawia dużo miejsca na domysły. Odnosiłam wrażenie, że rzeczywistość opowiadań jest odrealniona i błoga.

W wielu opowiadaniach powtarza się motyw zdjęcia. Oglądanie migawek z przeszłości wyzwala zawsze jakieś ukryte emocje, coś uświadamia, pomaga odkryć drugie dno wydarzeń z przeszłości, lub też pokazuje, że była ona fałszywa. Zdarza się, że przypomina o upływie czasu i przemijaniu.

Część z tych utworów zapewne nie zostanie w mojej pamięci na dłużej, tak to jest z krótkimi formami literackimi. Kilka jednak wywarło spore wrażenie. Choćby „Kiedyś był tu piękny most”, który opowiada o matce i córce, które właśnie straciły męża i ojca. Kiedy muszą zmierzyć się z koniecznością usunięcia z mieszkania jego rzeczy osobistych, ujawnia się głęboki konflikt i rywalizacja o uczucia nieżyjącego. Przy okazji odkrywają nieznaną część życia mężczyzny. Nagła świadomość, że żyły obok nieodgadnionego człowieka sprawia, że zdają sobie sprawę, że obie były i są przejmująco samotne.

„Ulotne” polecam czytelnikom szukającym w literaturze poruszających emocji i nieoczywistości. Takim, którzy zechcą poświęcić chwilę na przemyślenie i interpretację przeczytanych treści, bo tylko wtedy można docenić prozę Joanny Olczak.