W poszukiwaniu zagioninej chwały. Historia reprezentacji Anglii 1872-2022 recenzja

Jeżeli kochasz piłkę nożną, to urodziłeś się w Europie lub Ameryce Południowej. Jeśli piłka nożna to dla Ciebie soccer, to jej nie rozumiesz i urodziłeś się w Ameryce Północnej. Jeśli piłka nożna jest dla Ciebie marketingiem i sposobem na zarabianie pieniędzy, to jesteś z Azji. Natomiast jeśli za piłkę nożną jesteś w stanie oddać życie, to na pewno pochodzisz z Anglii! Futbol nad Tamizą jest święty i tamtejsi kibice gotowi są za niego umierać. Wiele wskazuje, że w piłkę nożną grano już w Starożytności, choć na zupełnie odmiennych zasadach, niż współcześnie, ale to Anglikom przypisuje się utworzenie tej dyscypliny sportu w kształcie, w jakim znamy ją dziś. Stąd też piłka nożna w Anglii to nie tylko sport, ale często też sposób na życie, co opisuje Paul Hayward w książce pt. "W poszukiwaniu zaginionej chwały. Historia reprezentacji Anglii 1872-2022".

Dzieło swoją premierę w Polsce ma w 2024 roku nakładem wydawnictwa SQN. Piękne wydanie stanowi prawdziwe kompendium wiedzy na temat dziejów angielskiego futbolu. To prawie 150 lat historii piłki nożnej, którą opisał ceniony w środowisku reporter sportowy Paul Hayward. Na przeszło siedmiuset stronach tej wyjątkowej monografii autor porusza najważniejsze kwestie związane z historią angielskiego futbolu. W perspektywie historycznej najbardziej fascynuje przełom XIX i XX wieku. To czasy, gdy gra w piłkę nożną, była czymś w rodzaju wynaturzenia i dziwnego hobby, a piłkarzy traktowano znacznie częściej jak cyrkowych clownów, aniżeli popkulturowych herosów. Tacy byli choćby Cuthbert Ottaway, pierwszy kapitan w dziejach reprezentacji Anglii, Evelyn Lintott, piłkarz, ale i żołnierz, który zginął w czasie Wielkiej Wojny, czy Tom Finney, elegant futbolu. Mrówczą więc pracę wykonał Paul Hayward, że przybliżył sylwetki tych piłkarzy, pionierów dyscypliny, która współcześnie uchodzi za najpopularniejszą na świecie.

W książce "W poszukiwaniu zaginionej chwały. Historia reprezentacji Anglii 1872-2022" pełno jest ładunku historycznego. Siłą rzeczy - musi być. Jednak autor tych mitycznie brzmiących "starych, dobrych czasów" piłki nożnej nie opisuje przez pryzmat samej gry, co bardziej jako zjawiska społecznego, jakim się stała. To więc na kartach tej książki będziemy angielskimi robotnikami, którzy poszukiwali rozrywki dostępnej dla nich, bo przecież wyższe sfery zawłaszczyły dla siebie bardziej nobliwe dziedziny sportu, takie jak np. krykiet. To na boiskach futbolowych poznamy bliżej antagonizmy angielsko-szkockie, a i nie braknie akcentów politycznych, szczególnie w meczach Anglików z Trzecią Rzeszą w ostatnich latach przed wybuchem II wojny światowej. Wszelkie te opisy historyczne Paula Haywarda są niezwykle ekscytujące, przy okazji podkreślają znaczenie społeczne i polityczne, jakie stopniowo nabierała piłka nożna.

Oczywiście centralnym punktem w tej książce jest triumf Anglików - jedyny jak dotąd - podczas piłkarskich mistrzostw świata w 1966 roku. Czytelnik niemalże staje się częścią legendarnej drużyny Alfa Ramseya. Autor książki "W poszukiwaniu zaginionej chwały. Historia reprezentacji Anglii 1872-2022" opisuje tamtą ekipę złotymi literami, dosłownie tak jakby przebywał na jej zgrupowaniach. Opis dochodzenia Anglików do mistrzostwa świata, relacje z meczów rozegranych na mundialu w Anglii, czy też reakcje społeczeństwa po jego zakończeniu są, zaiste, fascynujące. Dla równowagi Paul Hayward nie szczędzi w tej książce wspomnień na temat największych wpadek reprezentacji Anglii, którymi zawsze był brak kwalifikacji na mundial, a to się drużynie znad Tamizy zdarzało. Oberwało się także krajowemu związkowi, pełniącemu przez te 150 lat rolę czarnego charakteru w angielskim futbolu. Biurokraci i krawaciarze, niewiele wiedzący o realiach piłki nożnej - tak w zasadzie podsumowuje ich Paul Hayward.

Wreszcie też trochę współczesności i... komercji. Pierwszy czarnoskóry piłkarz w reprezentacji Anglii (Viv Anderson), "ręka Boga" Diego Maradony, która wykluczyła Anglików na mundialu w 1986 roku, prawdziwy enfant terrible angielskiego futbolu Paul Gascoigne, czy era piłkarskich playboyów (David Beckham). O nich, a także o pozostałej kolekcji charakterów, jakimi niewątpliwie są reprezentanci Anglii w piłce nożnej, przeczytamy na kartach książki "W poszukiwaniu zaginionej chwały. Historia reprezentacji Anglii 1872-2022". Dzieło zawiera też bogate statystyki oraz materiał ilustracyjny, podkreślające wartość słów zapisanych przez Paula Haywarda. W sumie więc to książka absolutnie dedykowana fanom piłki nożnej, ale i zarazem opowieść społeczna i polityczna nie tylko o piłce nożnej, ale również o emocjach, które generuje oraz o kontekstach doniosłych wydarzeń na świecie toczących się wokół lub w najbliższym sąsiedztwie futbolu. Rzecz niesamowicie wciągająca. Bilet do stolicy piłki nożnej. Podróż na największe imprezy piłkarskie, ale i banicja nie tylko ze świata futbolu, ale i na margines nieudanych karier, przepitych talentów, czy po prostu ludzkich tragedii. Jak tu nie emocjonować się piłką nożną?

Konrad Sebastian Morawski
[email protected]