Egipcjanin Sinuhe recenzja

Wreszcie poznałam tę znaną powieść o Egipcie! Ale warto było. Jest to powieść wydana w 1945 roku. Wydanie, które tu przedstawiam, pochodzi z Wydawnictwa Książnica z 1998 roku. Tłumaczem powieści był Zygmunt Łanowski.
A ja tej książki wysłuchałam w niesamowitym wykonaniu pana Ksawerego Jasieńskiego. Słyszało się w głosie, że pan Ksawery czytał powieść z wielką przyjemnością. A może mi się zdawało?
Powieścią się zachwyciłam, oczarowałam i nie chciałam jej kończyć. To książka, w której jest cała gama nastrojów: powaga i smutek, strach i humor, refleksja i akcja. Akcja obejmuje życie Sinuhe w Egipcie i krajach ościennych. Wszędzie tam, gdzie los rzucił tytułowego bohatera. A żył on w czasie panowania 4 faraonów, doświadczył kilkakrotnie szczęścia osobistego i kilkakrotnie był nieszczęśliwy. Jego przyjaciele ułożyli sobie życie po swojemu, a świat poszedł do przodu. To wszytko jest w powieści. Ale 'Egipcjanin Sinuhe' to również powieść historyczna, w której mamy wydarzenia i postacie autentyczne. Tłem akcji jest panowanie Amenhotepa IV (Echnatona) (z Wikipedii: to władca faraon z XVIII dynastii, syn Amenhotepa III i królowej Teje. Źródła podają rozbieżne daty jego urodzenia, objęcia rządów i śmierci, m.in: 1375–1358 p.n.e. lub 1379–1367–1350 p.n.e., lub 1351–1334 p.n.e). Jego osiągnięciem była próba zniesienia politeizmu i wprowadzenia w Egipcie kultu jedynego boga Atona. Na skutek jego panowania Egipt przeżył kryzys gospodarczy i wojnę domową. Natomiast sztuka Egiptu w tym czasie przeżyła odżywcze zmiany w stylistyce. Wyparto dawną ideologizację na rzecz naturalizmu (tyle zapamiętałam z bardzo ciekawego czteroodcinkowego programu 'Skarby starożytnego Egiptu', w którym ten okres z dziejów kraju faraonów został ciekawie opisany).
Bardziej niż Echnaton, znana jest jego żona Neferneferuaton-Nefertiti (często Nefretete – Piękna, jest piękność Atona, piękna która nadchodzi/nadeszła/przybyła). Tak jak wynika z tła historycznego, jakie przedstawiłam powyżej, książka reprezentuje typ powieści historycznej w stylu 'walteroscotowskim', jak mawiają znawcy, czyli takiej powieści historycznej, w której autentyczne jest tło i ważne postacie, ale główni bohaterowie i intryga są wytworem fikcji literackiej. Tutaj mamy jeszcze więcej autentyzmu historycznego. Główny bohater jest lekarzem, a to daje okazję do przedstawienia pełni bogactwa sztuki medycznej Egipcjan. Skomplikowane operacje, odkażanie narzędzi, zabiegi trepanacji czaszki i usuwania zaćmy oczu, znajomość właściwości leczniczych ziół. To wszystko plus etapy mumifikacji ciał opisał autor w powieści. Bardzo mnie te wątki zaciekawiły. Ostatnią powieścią 'medyczną' jaką czytałam, był 'Szaman' Noaha Gordona. Widać, jak bardzo sztuka medyczna popadała w recesję w chrześcijańskiej średniowiecznej, renesansowej itd Europie.
Sinuhe jeździ również do krajów sąsiadujących z Egiptem: Syrii, Babilonii, Krety i kraju Hatti, gdzie ma okazję poznać odmienne obyczaje społeczne, mieszkalne, religijne w tych krajach. Książka jest więc pełna ciekawostek historycznych przedstawionych w sposób niezwykle intrygujący.
Postacie w powieści są kontrastujące. Różnią się statusem społecznym i charakterami. Akcja rozgrywa się w ciągu kilkudziesięciu lat, więc daje okazję do pokazania skutków ich zachowań i życiowych wyborów: komu życie przyniosło sukces, a komu porażkę.
Książka ma w sobie wiele elementów przerażających, bo opisuje wojny, gwałty i morderstwa, oszustwa i grzech, ale i wiele humoru. Najwięcej niosła w sobie postać niewolnika Kaptaha. To człowiek w stylu łotrzykowskim, który wychodzi cało w każdej opresji, zna ludzkie słabości i zawsze coś wymyśli.
W ogólnym podsumowaniu książka niesie głębsze przesłanie. Mówi o władzy, która ma siłę przyciągania i która może niszczyć i dawać nieszczęście. Mówi o pragnieniu sprawiedliwości społecznej, która już w starożytności, tak jak teraz, jest utopią. Mówi o prawie silniejszego i bogatego, o tym, że płaci zawsze biedny, a korzysta bogaty. O tym, że wojna jest złem, które niszczy, degraduje i niszczy całe kraje oraz ludzi. Mówi wreszcie o przerażająco destrukcyjnej sile namiętności i nienawiści. Piękna zła kobieta może doprowadzić do zagłady, a dobra - przynieść ukojenie. Mówi o śmierci i religii i zastanawia się nad potrzebą nieśmiertelności.
Podsumowując, książka to powieść, która po tylu latach jest czytana i kochana i która będzie czytana jeszcze w przyszłości. To piękna, epicka powieść.