Pociąg do Imperium. Podróże po współczesnej Rosji recenzja

W tej książce polska dziennikarka opisuje swoją podróż do Rosji; wyruszyła tam jesienią 2022 r., a więc ponad pół roku po rozpoczęciu inwazji na Ukrainę. Ta wyprawa była ze strony pani Wolny aktem wielkiej odwagi, bo jechała do kraju w stanie wojny, otwarcie wrogiego Zachodowi, mogła gdzieś przecież przepaść bez wieści w jego bezkresnych przestrzeniach. Na wszelki wypadek przedstawiała się jako turystka, miała też ze sobą dwa paszporty, oprócz polskiego i belgijski – ten był bardziej strawny dla Rosjan.

Przejechała autorka całą Rosję, od Petersburga do Magadanu. Dostaliśmy dosyć smutną opowieść, opisuje pani Wolny kraj ludzi przerażonych, zagubionych, otumanionych, na przykład w Petersburgu nikt nie patrzy jej w oczy, wszyscy się odwracają, nie chcą rozmawiać o polityce, to temat tabu. Autorka usiłuje wypytać znajomych Rosjan o stosunek do wojny, nie chcą rozmawiać, zmieniają temat. A gdy już decydują się mówić, to popierają Putina, typowa wypowiedź: „Maja, konfrontacja była nieunikniona. Jeślibyśmy tego nie zrobili teraz, to oni już zaraz staliby pod Moskwą. – Kto taki? – NATO, Ukraińcy, zbieranina wrogów Rosji z całej Europy...” Trzeba tu powiedzieć, że rozmówcami autorki są członkowie tzw. inteligencji: twórcy, naukowcy, historycy, często biznesmeni. Ale mówią jednym głosem, czy z przekonania, czy ze strachu, nie wiem.

Ma pani Wolny dar obserwacji, pewne jej spostrzeżenia na temat Rosji są bardzo celne, na przykład: „Jadąc na wschód, trzeba mieć w sobie gotowość do czekania. Warto uciszyć zniecierpliwienie i irytację, co może tylko pogorszyć sytuację. Nie wolno jednak poddać się tępemu zobojętnieniu, bo trzeba zachować czujność.” Pisze też autorka o swojej toksycznej miłości do Rosji, wciąż ją ciągnie do tego kraju, ale szybko tam nie wjedzie...

Podziwiam odwagę pani Wolny, żal mi jej naiwności, czyżby spodziewała się powszechnego potępienia wojny? Rzeczywiście, pisze: „miałam jeszcze dużo nadziei, że znajdę – jeśli nie całe miasta – przynajmniej wioski i osady buntowników.” Ale przypominam sobie, jak to zaraz po rozpoczęciu inwazji w naszych mediach pełno było opinii, że naród rosyjski masowo wystąpi przeciw inwazji, a potem obali znienawidzonego dyktatora. Teraz dopiero widać, jakie to było naiwne myślenie...

Zakończenie książki jest dosyć przerażające, autorka zostaje brutalnie wyrzucona z Rosji, nieprędko tam wróci, ale może to i dobre dla jej osobistego bezpieczeństwa.

Rzecz jest nierówna, trochę za dużo tam osobistych wynurzeń pani Wolny, niemniej ciekawa, bo skutecznie obala pewne mity na temat Rosji i jej mieszkańców.