Arno Stern jest niezwykle wrażliwym pedagogiem, badaczem i artystą w każdym calu, a "Odkrywanie śladu" jest jedną z jego książek. Mocno autobiograficzną, co momentami może przeszkadzać, ale także niezwykle inspirującą i wspierającą mentalnie wszystkich wychowawców, nauczycieli i rodziców będących w kryzysie bądź pędzących ku wypaleniu. Uważam tak, ponieważ dzięki lekturze może wrócić dobre podejście do sztuki wychowania, wiara w dziecko i w potencjał każdego z nas.
Książka, ogólnie rzecz ujmując, dotyczy sztuki malarskiej i twórczości plastycznej najmłodszych. Wydobywania z nich tego, co mają w naturze. Autor sporo mówi o swojej działalności. O tym, w jaki sposób dochodził do swoich praktycznych dokonań i jak odnalazł najlepszy, jego zdaniem, sposób na rozwój dziecka w zaznaczonym wyżej obszarze. Szczegółowo opowiada o etapach rozwoju formulacji (jednego z najważniejszych pojęć teorii) oraz doradza w temacie np. komunikacji i uważnej oceny rysunku dziecka. Stawia akcent na proces, nie na efekt. Podkreśla wagę powtarzalności i w tym względzie krytykuje społeczeństwo konsumpcyjne, które pcha nas nieustannie ku nowości - niepotrzebnie. Jak to określił, sam stworzył sobie zawód od podstaw, zaczynając pracę w sierocińcu po II WŚ. Poznajemy historię jego początków i tzw. Akademii Czwartkowej.
Lektura króciutka, z wieloma wytworami umysłu podopiecznych Sterna w środku. Zdjęć jest naprawdę sporo i dzięki nim także możemy zaznać potwierdzenia jego słów o rozwoju formulacji i twórczości. Jest to zjawisko, które badał przez pół wieku, odmienne od sztuki rozumianej sensu stricto. Ogromna jest tu waga spontanicznej zabawy, do której wystarczą najprostsze i najtańsze materiały: biała kartka A4 i długopis. Farby to już ekstrawagancja, ale jakże przydatna. Stern sporo podróżował po świecie ze swoim projektem, swoistym opus magnum. Pomagał dzieciom z różnych grup etnicznych i kulturowych, zauważając podobieństwa u wszystkich osób na świecie, bez nadmiernego ich porównywania, a z równościowym traktowaniem.
Na koniec podrzucam kilka inspirujących cytatów:
🔴"To, co wyróżnia zabawę, to brak wytwarzanego produktu" (s. 22)
🔴"Każde dziecko, jeśli jest traktowane poważnie, rozwinie w sobie niewyobrażalne umiejętności" (s. 91)
🔴"W zależności od osobowości dziecka korona drzewa jest mała lub szeroka, pień bardziej lub mniej gruby i długi, a małe kształty są z kolei mniejsze lub większe i bardziej liczne, czasem wręcz stanowią grupę kropek" (s. 122)
Książka bardzo dobra, lecz dla kogoś, kto siedzi w temacie, bez zachwytów.