Jest kilka takich wydawnictw, których książki mogę brać bez większego zachwalania, ufam, że sygnują swoim imieniem literaturę godną uwagi i interesującą. Należy do nich Rebis, którego nakładem ukazał się ostatnio „Nieśmiały zabójca” Clary Usón – hiszpańskiej pisarki, która za swoją powieść została wyróżniona nagrodą Sor Juana Inez de la Cruz, przyznawaną kobietom piszącym po hiszpańsku. Książka dosyć mnie zaskoczyła, bo całkowicie rozminęła się z tym, czego mogłabym oczekiwać po obejrzeniu okładki i przeczytaniu rekomendacji wydawnictwa.
Młoda gwiazda kina erotycznego, Sandra Mozarovski, ginie w niewyjaśnionych okolicznościach. Pikanterii temu wydarzeniu dodaje podejrzenie, że była kochanką króla. Wokół tego wydarzenia autorka snuje swoje rozważania o życiu. To właśnie jest tak zaskakujące w książce, że wydaje się, że będziemy rozwiązywać zagadkę śmierci bohaterki, borykać się ze sprawą kryminalną, a otrzymujemy filozoficzne rozważania o wielu aspektach życia – dyktaturze generała Franco, życiu i poglądach Ludwiga Wittgensteina, odniesienia do twórczości Alberta Camusa, wiele wątków autobiograficznych autorki. Szuka ona powiązań, jak również ukazuje przeciwieństwa, jakie zauważa między życiorysami tych sławnych postaci, a swoim. Te porównania prowadzą do rozważań o życiu i śmierci, samobójstwie, życzliwości, traumatycznych wspomnieniach związanych z życiem w rodzinie pozbawionej miłości i zainteresowania sprawami dzieci, trudnych relacjach i decyzjach determinujących całe życie.
Egzystencjalna problematyka nie utrudnia odbioru książki. Została ona napisana z lekkością, domieszką ironii i poczucia humoru. Trzeba też zauważyć, że nie narzuca jednego słusznego sposobu interpretacji, wersji wydarzeń. Pozwala na samodzielność w ocenie myśli i działań opisywanych postaci. Wymaga jednak refleksji, niespiesznego czytania, przyjrzenia się wydarzeniom i emocjonalnej uważności, aby uchwycić cała mądrość z niej płynącej. Fabuła książki nie jest liniowa, autorka wychodzi od krótkiej i burzliwej kariery Sandry i wraca do niej pomiędzy fragmentami dotyczącymi jej samej i wielkich nazwisk filozofów.
Książka jest cenna ze względu na kilka kwestii. Po pierwsze, ukazuje tło historyczne. Przedstawia, jak żyło się w Hiszpanii w latach dyktatury Franco, realia ówczesnej władzy i ich wpływ na życie codzienne zwykłych ludzi. Po drugie, porywające wątki autobiograficzne. Clara Usón opisuje swoją młodość naznaczoną trudnościami, emocjonalną huśtawką, szukaniem własnej osobowości. Jest zatem książką osobistą, próbą nazwania wszystkiego tego, co spotkało ją, jak i jej pokolenie. Po trzecie, warto po nią sięgnąć, by w filozoficznych poglądach, kształtowanych przez odrębne, osobiste doświadczenia myślicieli, odszukać sposób na życie, a nawet odkryć, czy tez nadać jemu sens.
Kim jest tytułowy nieśmiały zabójca? Autorka to wyjaśnia i to wcale nie pod koniec książki, wypadałoby mi chyba nie zdradzać tajemnicy, by jeszcze bardziej podsycić zainteresowanie ewentualnych czytelników. Jego tożsamość jest powiązana z głównym zagadnieniem książki, czyli rozważaniom o życiu i śmierci, granicach ludzkiej wytrzymałości, odporności na ciosy, jakie dostajemy od życia, okoliczności, historii, a przede wszystkim od najbliższych.
To jedna z tych książek, która poszerza horyzonty, kształtuje czytelnika, obnaża człowieka jako takiego. Pokazuje, że życie nie jest proste, że kierujemy się w nim naprawdę zaskakującymi pobudkami i często zrozumienie pewnych decyzji wymaga poznania losów człowieka całościowo, razem z jego ukrytymi emocjami, głębokimi ranami. Prawdę mówiąc, każdy czytelnik wyczyta z powieści coś innego, co będzie przemawiało prosto do niego. Warto po nią sięgnąć, żeby sprawdzić, co autorka ma każdemu z nas do powiedzenia.