Autor: @zuszka60 ·4 minuty

2025-03-15

5 komentarzy

25 Polubień

Kolejna przeczytana przeze mnie część historii cywilizacji żydowskiej to książka równie interesująca i opisana niezwykle szczegółowo jak część pierwsza. Dużo tu ciekawostek i intrygujących detali charakteryzujących naród żydowski i jego zwyczaje.

Ten tom rozpoczyna Koneczny od przedstawienia problemu ras, uwagę swą skupiając oczywiście głównie na rasie żydowskiej. W celu przeanalizowania korzeni mieszkańców Palestyny cofa się aż do roku 5000 p.n.e., przytaczając wyniki badań znawców z dziedziny biblistyki. Rozważania konkluduje stwierdzeniem, że pojęcie „czystych ras” nie istnieje. Krzyżowanie rasowe żydów, mające miejsce jeszcze w czasach przed Chrystusem, wyraźnie ustaje w czasach Imperium Rzymskiego, a to za sprawą rodzącego się antysemityzmu i związanych z tym zakazów.

W książce autor zajmuje się także historią języków żydowskich, opisując przy tym powszechne zjawisko przechodzenia przez żydów na języki państw, w których licznie na całym świecie się osiedlali.

Analizuje Szulchan Aruch, uznany przez społeczność żydowską na całym świecie za najbardziej autorytatywną kodyfikację prawa żydowskiego. Przytacza także teksty z Talmudu, które oprócz szczegółowych wytycznych na temat zachowania pokazują również wyższość narodu żydowskiego nad innymi. Zawarte są w nim zasady zachowania się w stosunku do Żyda i nie-Żyda, które dają Żydowi swoisty rodzaj władzy nad gojami (nie-Żydami).

W tej części książki Koneczny negatywnie ocenia cywilizację żydowską, zarzucając jej między innymi wspomniane gorsze traktowanie ludzi innych narodowości, świadome obchodzenie nakazów w celu uzyskania korzyści, czy też brak pojęcia etyki i moralności w ogólnie przyjętej formie (etyka jest dla Żyda czymś niepewnym, dlatego kierują się prawem).

Bardzo ważny i pieczołowicie pielęgnowany wśród Żydów jest kult gromadności, nadzorowany poprzez najwybitniejszych żydowskich uczonych, którzy przenosząc się z miejsca na miejsce nadzorują przestrzeganie tradycji w zamieszkałych przez Żydów miejscach. Widoczna jest tu ich wyraźna niechęć do asymilacji z miejscową ludnością i dążenie do uzyskania całkowitej autonomii w zamieszkiwanych przez nich miejscach.

Interesująco przedstawia się historia żydowskich nazwisk, które nie przetrwały tradycji, gdyż Żydzi zmieniali je dostosowując do kraju, w których zamieszkiwali. Czynili to, pomimo zakazu zmiany ich nazwisk dziedzicznych (zniesionego w 1841 roku). I tak na przykład żyjący w Polsce Klemens Junosza zmienił nazwisko na Klemens Szaniawski. Koneczny odbiera ten fakt jako brak szacunku do nazwiska, w przeciwieństwie do cywilizacji łacińskiej, gdzie z dbałością o pamięć pokoleniową nazwiska zmieniane są niezmiernie rzadko. Przekształcano również imiona - z Racheli robiono Różę, z Adeli Abigail, z Izajasza Izydora a z Mojżesza Maurycego. Zjawisko to może dziwić, wziąwszy pod uwagę niechęć Żydów do integracji. Koneczny znajduje jednak logiczne według niego wytłumaczenie tego faktu.

Autor bada również istotę kultu świątyni jerozolimskiej i rytuał składanych w niej krwawych ofiar. Okazuje się jednak, że nie ma tu całkowitej zgodności i wielu Żydów przeciwnych było zarówno odbudowie świątyni jak i kontynuacji okrucieństwa ofiarnego.

Ciekawy jest rozdział o niezwykle bogatych zwyczajach żydowskich, z których część przyjęła się w Europie, na przykład wieszanie podkowy przeciw urokom, kult pająka, którego nie wolno wyrzucać z mieszkania, czy nastąpienie panny młodej na nogę pana młodego, aby w małżeństwie uzyskać nad nim przewagę. Popularne swojego czasu powiedzenie „dobra żona, męża korona” ma źródło również w tradycji żydowskiej.

Koneczny przedstawia genezę niechęci Żydów do integracji z chrześcijanami i neguje istnienie antysemityzmu jako niechęci do samego narodu. Twierdzi, że wprowadzone między innymi zakazy sprawowania urzędów przez Żydów, ustanowione w XI wieku, były jedynie odpowiedzią chrześcijan na zasady Talmudu, który nie-Żydów nazywa wprost zwierzętami.

Według Konecznego nieporozumienia pomiędzy Żydami i gojami były nieuchronne, gdyż nie-Żyd nie mógł się nigdy zgodzić na byciem „podnóżkiem” Izraela a Żydzi z kolei nie mogli wyrzec się swojej religii dającej im tytuł „narodu wybranego”, stojącego ponad innymi. Koneczny analizuje też powody, dla których nie tylko Żydzi, ale również i pozostałe narody przyjęły tezę o wyższości Izraela nad innymi państwami.

Na uwagę zasługuje zagadnienie, jak ogromny wpływ na powstanie protestantyzmu w Europie miał judaizm. Koneczny prezentuje poglądy, które Luter przyjął bezpośrednio z wiary żydowskiej i te, które odrzucił. Purytańska Anglia, za czasów Cromwella niemalże czcią obdarzała naród żydowski twierdząc, że „(…)niebawem nastaną czasy, iż każdy będzie się czuł szczęśliwym, jeżeli będzie mógł dotknąć szaty Żyda. Od nich nachodzi nasze zbawienie(…)”. O tym, jak mocno w protestantyzmie zakorzeniał się judaizm może również świadczyć fakt, że w gimnazjach niemieckich państw protestanckich jeszcze na początku XX wieku na maturze egzaminowano z języka hebrajskiego.

Bez wątpienia zarówno cywilizacja, jak i żydowska historia i kultura są niezwykle pasjonujące. Koneczny przeprowadza głęboką analizę tego narodu, która pomaga zrozumieć chociażby taki fenomen, jak to, że pozbawiony własnej ziemi naród był w stanie przetrwać stulecia, zachowując przy tym wszystkie swoje zwyczaje. Jak rozproszony po całym świecie nie poddał się wpływom innych religii, wiernie stojąc przy Talmudzie i kabale. Historyk pokazuje również wpływ, jaki mieli Żydzi na rozwój zamieszkiwanych przez nich krajów. Wysuwa też niezwykle odważny wniosek o zamiarze przejęcia przez Żydów władzy, w celu rządzenia światem.

Na podkreślenie zasługuje niezmiernie dociekliwe podejście Konecznego do tematu wraz z przedstawieniem źródeł wszystkich zamieszczonych w książce informacji. Trudno chyba o równie bogatą i szczegółową analizę cywilizacji żydowskiej jak ta, która wyszła spod pióra Konecznego.

Moja ocena:

× 25 Polub, jeżeli recenzja Ci się spodobała!

Gdzie kupić

Księgarnie internetowe

Sprawdzam dostępność...

Ogłoszenia

Dodaj ogłoszenie

Cywilizacja Żydowska t. II

Feliks Koneczny

5.7/10

„Cywilizacja żydowska” to rozwinięcie rozważań zarysowanych w książce „O wielości cywilizacji”, w której autor przedstawia swoje teorie i metody badawcze. To szczegółowa charakterystyka społeczności ...

Komentarze

@jatymyoni · około miesiąca temu

Świetna recenzja.

× 5

Komentarze (1)

@zuszka60 · około miesiąca temu

Dziękuję bardzo, to dlatego że książka bardzo ciekawa

× 5

@Antytoksyna · około miesiąca temu

Brawo! Bardzo dobra recenzja :)

× 3

Komentarze (1)

@zuszka60 · około miesiąca temu

Dziękuję bardzo :) Pozdrawiam 😍

× 2

@karbonariusz8 · około miesiąca temu

Ciekawa recenzja, jak zawsze u miłej Zuszki :) Jednocześnie w kilku punktach odniosę się do manipulacji brunatnego Konecznego

- „Widoczna jest tu ich wyraźna niechęć do asymilacji z miejscową ludnością i dążenie do uzyskania całkowitej autonomii w zamieszkiwanych przez nich miejscach” – Żydzi tak jak inne narody w diasporach kultywowali swoje tradycje. Przykład polskiej diaspory czy irlandzkiej mieszkającej w USA.

Autonomia narodowa nie jest niczym skandalicznym- przykład autonomii Szkocji w ramach Zjednoczonego Królestwa i Górnego Śląska w międzywojennej Polsce. Polacy w drugiej połowie XIX w. mieli autonomię w ramach monarchii Austro-Węgier,

- „Autor bada również istotę kultu świątyni jerozolimskiej i rytuał składanych w niej krwawych ofiar. Okazuje się jednak, że nie ma tu całkowitej zgodności i wielu Żydów przeciwnych było zarówno odbudowie świątyni jak i kontynuacji okrucieństwa ofiarnego”. – jak wskazuje Stary Testament i historyk Józef Flawiusz większość Żydów chciała i doprowadziła do odbudowy Świątyni Jerozolimskiej; czasy Cyrusa Wielkiego i Heroda Wielkiego

- „Koneczny przedstawia genezę niechęci Żydów do integracji z chrześcijanami i neguje istnienie antysemityzmu jako niechęci do samego narodu. Twierdzi, że wprowadzone między innymi zakazy sprawowania urzędów przez Żydów, ustanowione w XI wieku, były jedynie odpowiedzią chrześcijan na zasady Talmudu, który nie-Żydów nazywa wprost zwierzętami.” – brunatny koneczny będąc antysemitą nie tylko neguje, ale wręcz promuje antyżydowskość. W średniowiecznej (czyli w większości katolickiej Europie) Żydzi byli paleni na stosach i wypędzani z różnych krajów

- „O tym, jak mocno w protestantyzmie zakorzeniał się judaizm może również świadczyć fakt, że w gimnazjach niemieckich państw protestanckich jeszcze na początku XX wieku na maturze egzaminowano z języka hebrajskiego.” – bez judaizmu nie byłyby chrześcijaństwa, więc nauka hebrajskiego nie jest niczym dziwnym. Patrząc na XX w. należy wskazać na pewną różnicę- duńscy protestanci uratowali ponad 90% Żydów a Watykań podpisał konkordat z III Rzeszą plus kolaboracja słowackich katolików z hitlerowcami,

× 1

Komentarze (7)

@zuszka60 · około miesiąca temu

Dziękuję za tak obszerny komentarz i uzupełniające informacje do mojej recenzji. Miło, że tak wnikliwie ją przeczytałeś. Pozdrawiam 😊

× 1

@jatymyoni · około miesiąca temu

Myślę, że ważne jest określenie całkowitej autonomii, czyli zupełne odcięcie się od języka danego kraju i posługiwanie się wyłącznie własnym. Po odzyskanie niepodległości w Polsce, państwo finansowało szkoły żydowskie, w których uczono wyłącznie w jidysz, gdyż tego chciała społeczność Żydów. Ludwik Hirszfeld w swojej autobiografii zwraca uwagę, że duża część Żydów zamieszkujących Polskę, nie potrafiła mówić po polsku.

× 2

@zuszka60 · około miesiąca temu

A to ciekawe. Zapisuję do przeczytania, bo tematyka niezmiernie ciekawa. Pozdrawiam :)

× 1

@Carmel-by-the-Sea · około miesiąca temu

Asymilacja kulturowa jest skomplikowanym zjawiskiem. Diabeł tkwi w szczegółach. Gdyby Żydzi zupełnie asymilowali się (w swej całości aszkenazyjskiej) z narodem polskim, to 100 lat temu ruch syjonistyczny tam by zupełnie zignorowano chyba.
Tacy Francuzi uczą się angielskiego tak sumienne jak my kiedyś rosyjskiego, że są dumni z tych populacyjnych uników. To ich element dbania o język własny. Ma to konsekwencje różne.
Narody to wymysł ludzi lubujących się w kladystyce.
A z patriotyzmem jest jak napisał Davies - jest niegroźny do czasu, gdy skonfrontuje się z patriotyzmem innych.
No i w dwudziestoleciu międzywojennym odbyła się konferencja międzynarodowa w Paryżu, gdzie debatowano co zrobić z Żydami. W zasadzie tylko... Haiti zadeklarowało chęć pomocy i przyjęcia części diaspory.

× 3

@zuszka60 · około miesiąca temu

Zgadzam się z komentarzem. A w temacie asymilacji - Koneczny świetnie kreśli to w swojej pracy ukazując, jak problem ten zmieniał się w zależności od miejsca i czasu w historii.

× 4

@jatymyoni · około miesiąca temu

Ludwik Hirszfeld pisał to w kontekście ratowania Żydów w Polsce, że można było ich więcej uratować, gdyby mówili po polsku.

× 1

@zuszka60 · około miesiąca temu

Koneczny też wspomina, że były dzielnice żydowskie (np. Kazimierz), w których tylko młode pokolenia mówiły po polsku.

× 1

@karbonariusz8 · około miesiąca temu

W przypadku szkolnictwa żydowskiego w międzywojennej Polsce trzeba wskazać na co najmniej dwie sprawy,

-zazwyczaj istniały szkoły dwu-jezyczne, polsko-hebrajskie, hebrajsko-jidisz, jidisz-polski

- istniało co najmniej kilka organizacji, które takie szkoły prowadziły np. CISzO, Tarbut, Jabne, Szul-Kult czy Unzere Kinder,

- rzeczywiście państwo polskie je finansowało, osobnym zagadnieniem jest to czy robiło to w sposób wystarczający.

-starsze pokolenia na pewno słabo znało polski, kwestia zaborców, którzy niechętnie patrzyli na szkolnictwo w języku polskim. Inaczej wyglądała sytuacja z średnim i młodszym pokoleniem. Do kontaktów z urzędnikami, sąsiadami, policjantami i tak dalej musieli znać chociaż podstawy polskiego.

× 1

@Carmel-by-the-Sea · około miesiąca temu

Bardzo pomocna i ciekawa recenzja.

× 1

Komentarze (1)

@zuszka60 · około miesiąca temu

Dziękuję bardzo, myślę że ciekawa książka pomogła w stworzeniu ciekawej recenzji :) Miłej niedzieli :)

× 1

Cywilizacja Żydowska t. II

Feliks Koneczny

5.7/10

Gdzie kupić

Księgarnie internetowe

Sprawdzam dostępność...

Ogłoszenia

Dodaj ogłoszenie

Pozostałe recenzje @zuszka60

Urodzić się w Europie, żyć w Azji, umrzeć w Ameryce

Malina Stahre - Godycka, z wykształcenia prawnik, absolwentka UAM, na stałe mieszkająca w Szwecji, podjęła próbę zbadania losów swoich przodków z rodziny Godyckich. W e...

Recenzja książki Nigdy nie rodzi się byle kto...

Pragnienie rzeczy wzbronionych góry przenosi

Marian Pankowski (1919-2011), pisarz, dramaturg i poeta, profesor slawistyki. Po raz pierwszy zetknęłam się z tym nazwiskiem, kiedy zobaczyłam na grzbiecie książki intry...

Recenzja książki Smagła swoboda