Na własną rękę recenzja

Martin Cruz Smith to zachodni autor, który od lat z powodzeniem pisze dobre, realistyczne kryminały dziejące się we współczesnej Rosji (na przykład świetny 'Park Gorkiego'). To rzadki przypadek, bo z reguły zachodni pisarze wypisują na temat naszego wschodniego sąsiada wielkie fantazje i bzdury.

W tej książce, ósmej w serii z moskiewskim oficerem milicji Arkadijem Renko w roli głównej, mamy sprawę tajemniczej śmierci znanej dziennikarki śledczej, Tatiany Pietrownej. Sama Tatiana Pietrowna była rzadkim typem dziennikarza – interesowała ją niewygodna prawda, zatem zalazła za skórę wielu wpływowym ludziom, którzy mieli interes w tym, by zamknąć jej usta.

Dziennikarka wypadła z balkonu swego mieszkania, szybko uznano to za samobójstwo i zamknięto śledztwo. Niemniej Renko podejrzewa zabójstwo i drąży sprawę na własną rękę. Rozszyfrowując notatki pozostawione przez Tatianę, mozolnie dochodzi do prawdy. Tropy prowadzą go do Kaliningradu, gdzie zresztą zdarzyło się inne morderstwo.

Powieść napisana jest w konwencji czarnego kryminału, która bardzo pasuje do realiów współczesnej Rosji: niekompetentni i skorumpowani gliniarze i prokuratorzy, wielki bałagan w różnych instytucjach (w kostnicy giną zwłoki Tatiany Pietrowny), wszechmocni gangsterzy, potężni biznesmeni o szemranych koneksjach. Zaś Renko prowadzi śledztwo samotnie walcząc przeciwko potężnemu systemowi policyjno-sądowemu. Właściwie trudno pojąć motywy Arkadija: gdyby wszedł w symbiozę ze skorumpowanym systemem, byłby bogatym komendantem, a tak jest klepiącym biedę, obrywającym co chwila gliniarzem, szukającym ze zmiennym powodzeniem prawdy i sprawiedliwości.

Autor delikatnie sugeruje, iż Renko to taki Don Kichot, bo ma odłamek pocisku w głowie, który powoli się przemieszcza; może to prowadzić do zmian charakterologicznych. Aluzja jest czytelna: nikt normalny we współczesnej Rosji nie może walczyć o prawdę i sprawiedliwość.

Książka jest dynamicznie napisana, sporo się dzieje. Przy okazji dostajemy realistyczny obraz współczesnej Rosji; czegoż chcieć więcej od kryminału?