Łąka umarłych recenzja

„Łąka umarłych” Marcina Pilisa, to książka dzięki której możemy zbliżyć się do prawdy na temat zła i nienawiści. Scenografią opowieści jest wieś Wielkie Lipy, na której wydarzenia historyczne wywarły niezmazywane piętno. W roku 1942 do wsi docierają pogłoski o wywożeniu i mordowaniu Żydów, spirala nienawiści i lęku zaczyna się nakręcać, mieszkańcy nie wytrzymują napięcia i reagują w sposób, za który będę musieli odpokutować. Nieliczni, którzy nie ulegli złym instynktom, są sparaliżowani. Wśród nich Jerzy Hołotyński, sławny astronom, dzięki któremu dowody potwornej zbrodni przetrwają, by stać się koszmarem dla jednego z nazistowskich katów – Karla Straucha. W roku 1970 syn Hołotyńskiego udaje się do Wielkich Lip. Odkrywając potworne fakty z przeszłości nie wie, że w ten sposób naraża życie swoje i innych. Komuniści nie życzą sobie bowiem rozpowszechniania informacji o niechlubnej przeszłości. Ostatni wątek toczy się 1996 roku. Karl Strauch, już jako schorowany starzec, przyjeżdża w swoim starym wojskowym mundurze do Wielkich Lip. Jednak to nie wyrzuty sumienia go tu sprowadzają, ale chęć doprowadzenia do końca ideologicznej dyskusji, która pozwoliłaby mu utwierdzić się w słuszności swoich przekonań, a potem… spokojnie umrzeć.
Marcin Pilich porusza tematy kontrowersyjne i bolesne, ujmując je w formę opowieści sensacyjnej z elementami thrillera i kryminału. Dzięki temu dramatyczne wydarzenia stają się bardziej rzeczywiste. Książka jest napisana bardzo sprawnie, od samego początku intryguje i wciąga nas w mroczny świat zbrodni i kary. Autor z wprawą psychologa wnika w strukturę osobowości bohaterów, starając się zrozumieć motywy ich działania. Obnaża myśli i emocje zarówno pojedynczych osób, jak również mechanizmy działania społeczności znajdującej się na krawędzi. Bardzo przekonująco przedstawia proces narastania negatywnych uczuć między dwiema społecznościami, z których jedna skazana jest na zagładę. Opisane wydarzenia niosą ze sobą tak wielki ładunek emocjonalny, że czytelnik z ulgą uzmysławia sobie, iż nie musi uczestniczyć w tym wszystkim naprawdę. Zaczyna sobie też zdawać sprawę, że takie doświadczenia na zawsze zmieniają spojrzenie na świat i ludzka psychika nie jest w stanie się od nich uwolnić do końca życia, nie ważne po której stronie się znajdowaliśmy – kata czy ofiary. Na szczęście autor pozostawia nam promyk nadziei – miłość.
Choć książka pod względem konstrukcji fabuły i stosowanej narracji jest rzeczywiście na wysokim poziomie, warto zwrócić uwagę, że wykorzystanie tak trudnego tematu może budzić uzasadnione wątpliwości. Czy bowiem inspirowanie się potwornymi wydarzeniami z przeszłości nie jest pójściem na łatwiznę? Efekt wstrząśnięcia czytelnikiem mamy tu gwarantowany. Co więcej, korzystanie z takich bolesnych doświadczeń przekształconych na potrzeby książki sensacyjnej, a więc w zasadzie rozrywkowej, może zostać odczytane jako moralnie dwuznaczne. Czy nie jest to mimo wszystko igranie z tragedią, nadużycie?