Odkąd usłyszałam o książce Marcina Pilisa „Łąka umarłych” czułam nieodpartą chęć zapoznania się z jej treścią. Dlaczego, sama nie wiem, gdyż zwolenniczką kryminałów nie jestem, a może nie wiem, że jestem, po prostu ich nie czytam, nie wybieram. Już sama okładka stwarza pierwszy nastrój do czytania tej książki i wraz z tytułem nakreśla sytuację. Mimo iż czytałam w wywiadzie, że jest ona kontynuacją serii wydawnictwa SOL, to uważam, że zaprojektowana przez Andrzeja Brzezickiego w pełni oddaje treść i emocje książki.
Książka opowiada historię Wielkich Lip, małej, niepozornej wioski oraz ludzi z nią związanych. W latach 90-tych osiemdziesięcioletni, były oficer SS, Karl Strauch, wyrusza do Polski, do Wielkich Lip. Tam, gdzie w 42 roku wraz ze swoimi żołnierzami dokonał mordu na rodzinach Żydowskich. Prawda jednak jest jeszcze gorsza. Oddział niemiecki stał na straży i dokonał egzekucji. Prawdziwa tragedia rozegrała się wśród własnej społeczności, zabrakło więzi między ludźmi, nie było mowy o solidarności, nawet twarda ręka klasztoru nie była wstanie utrzymać człowieczeństwa w sercach ludzi. To naziści stali się w pewnym stopniu świadkami barbarzyństwa… To całe zło odkrywa w latach 70-tych syn zmarłego astronoma, Andrzej Hołotyński. Jego ojciec spędził tam wojnę i czas komunizmu i znając dzieje Wielkich Lip trzymał syna z dala od tego miejsca, nigdy nie zabiera do swojego obserwatorium, tylko na łożu śmierci prosi go o zrobienie tam porządku. Andrzej przez dwa lata ociąga się, by wreszcie wyruszyć do Wielkich Lip na spotkanie z przeszłością ojca i swoją przyszłością…
„Łąka umarłych to książka obrazująca najciemniejsze fakty z naszej historii, jednak czy możemy odetchnąć z ulgą wiedząc, że ubrane są w literacką fikcję? Autor będąc dziennikarzem i prozaikiem ofiarował nam dwa rodzaje doznań połączone w jedną całość. Stworzył doskonały kryminał albo może i wręcz thriller o wartkiej akcji, odkrywaniu kolejnych tajemnic no i tak nieprzewidywalnym zakończeniu historii z lat 70-tych, z udziałem postaci, którą mimo wszystko byśmy o to nie podejrzewali. Jesteśmy również świadkami historii. Przeżywamy mord rodzin Żydowskich w czasie II Wojny Światowej i ich bezduszne traktowanie. Później doświadczamy bezwzględności systemu socjalistycznego i działania Służb Bezpieczeństwa, okrucieństwo, które nie zna granic.
Książkę czytało mi się bardzo dobrze. Z wielkim zaciekawieniem, ale i z dozą przejęcia odkrywałam kolejne tajemnice, które mnie przerażały. Jednak znając historię, wiem, że powieść nie jest przekoloryzowana. Co jeszcze większy w sercu pozostawia smutek. Książka obszerna, ale czyta się ją bardzo lekko i płynnie są ze sobą połączone historie czasowe. We mnie ta książka wzbudziła wiele refleksji na temat ludzkiej mentalności. I tak się zaczęłam zastanawiać, ile nauki i doświadczenia zaczerpnęliśmy z naszej historii.
Sądzę, że powieść może znaleźć uznanie u wielu czytelników o różnych gustach. Na pewno przyciągnie zwolenników książek kryminalnych i thrillerów; ciekawych pokoleniowego romansu, jak i czytelników lubiących książki historyczne.
Marcin Pilis zyskał już uznanie czytelników w 2006 roku swoją pierwszą książką, „Opowieść nawiasowa”; myślę, że i „Łąka umarłych” nie przejdzie bez echa.