Księga dżungli. Druga księga dżungli recenzja

Myszkując po strychu można natrafić na dosyć ciekawe rzeczy: stare butelki po piwie, martwe (i mocno zmumifikowane) myszy, białoruskie wydania płyt Modern Talking na winylu (serio) czy też dawno zapomniane książki. Jedną z tych ostatnich jest mocno zakurzone wydanie klasyki Kiplinga - tj. "Księgi dżungli" i "Drugiej księgi dżungli" - pochodzące z 1986 roku, które znalazłem zaraz pod totalnie zniszczonymi "Dziećmi kapitana Granta" Juliusza Verne'a.

Obie "księgi" Rudyarda Kiplinga to zbiory opowiadań i obie ukazały się po raz pierwszy w końcówce XIX wieku. Dziś znane są niemal każdemu, głównie jednak za sprawą filmów Walta Disneya o małym chłopcu wychowanym przez stado wilków. Amerykańska bajka nie jest jednak wierną adaptacją - mnóstwo w niej zmian, niekoniecznie dobrych. No i można odnieść dzięki niej mylne wrażenie, że mamy do czynienia z tytułem dla dzieci. "Księgę dżungli" i "Drugą księgę dżungli" posiadam w wersji łączonej, a więc dwa zbiory opowiadań ściśnięto w jedną książkę, ale z wyraźnym zaznaczeniem, gdzie kończy się część pierwsza a zaczyna druga. Pochodzi ona z 1986 roku a całość przełożył Józef Czekalski.

Rudyard Kipling - "Księga dżungli".

Pierwsza "Księga dżungli" składa się z siedmiu opowiadań, rozgrywających się głównie na terenie Indii w końcówce XIX wieku. Pierwsze trzy opowiadania to historia Mowgliego: chłopca, który cudem uniknął śmierci z łap Sher Khana - wielkiego, złego tygrysa. Mowgli zostaje adaptowany przez wilczycę i po burzliwej debacie dołącza do Stada, któremu przewodzi Akela. Wśród drapieżników, chłopiec uczy się żyć w zgodzie z naturą: poznaje prawa rządzące dżunglą i uczy się języków, którymi posługują się zwierzęta. Wie, że pewnego dnia będzie musiał stoczyć walkę z tygrysem, który nie może pogodzić się z faktem, że jego zdobycz ciągle żyje. Dlatego też młodzian ćwiczy zwinność oraz poznaje okolice Skały. Zdobywa również przyjaciół, w postaci niedźwiedzia Baloo, pantery Bagheery czy nawet ogromnego pytona Kaa.

Opowiadania o Mowglim to zdecydowanie najlepsza część "Księgi dżungli". Autor pokazuje świat z jednej strony zupełnie inny od naszego, ale z drugiej zaskakująco do niego podobny. Rządzi się on zupełnie innymi prawami niż ten nasz ludzki, ale prawa te nie są wzięte z powietrza: są zaskakująco logiczne i dużo prostsze niż te wszystkie kodeksy rządzące naszym życiem. Podobnie jednak jak u nas, świat zwierząt pełen jest walki, czy to o akceptację wśród rówieśników, pożywienie czy też ze zwykłej zemsty. Mimo to dżungla jest jednak miejscem jakby lepszym, nietkniętym przez "duże głupie małpy", które niszczą wszystko czego tylko dotkną. Ludzie nie są tutaj pozytywnymi bohaterami - jasne, trafiają się ci "dobrzy", ale człowiek to głównie istota, którą trudno zrozumieć: walcząca o błahe sprawy czy zabijająca o świecące kamyczki... To zwierzęta wydają się tutaj bardziej cywilizowane.

"Księga dżungli" to jednak nie tylko Mowgli i spółka, ale także opowiadania o Białej Foce, Rikki-Tikkim, czy też słoniu Kala Nag i Toomai'm. Nie są one złe, ale brakuje im trochę do poziomu Żabki (gdzie punktem kulminacyjnym była bitwa z małpami) - miejscami były nieco nużące. "Toomai od słoni" i "W służbie jej królewskiej mości" są naprawdę dobre, ale już taka "Biała foka" wydaje się jakby została wzięta z zupełnie innej książki, a "Rikki-tikki-tavi" zostawił mnie zastanawiającego się nad przesłaniem tej historii. Do tej pory mam mieszane uczucia, no bo czego może uczyć młodych ludzi opowieść o manguście, która walcząc z rodziną kobr nie okazuje litości i wycina w pień wszystkich, w tym również niewyklute węże? Pomimo próśb matki? OK, kobry były tam czarnymi charakterami, no ale czy to nie była lekka przesada? Rikki-tikki zabija swojego wroga, jego żonę i dzieci i jeszcze zostaje dzięki temu bohaterem. Zaiste świat zwierząt bywa okrutny. W "Księdze dżungli" warto też zwrócić uwagę na bardzo ciekawe wiersze występujące przed i po zakończeniu każdego z opowiadań

Ocena 4/5.

Rudyard Kipling - "Druga księga dżungli".

Kipling chyba wiedział, co najbardziej podobało się czytelnikom w pierwszej "Księdze dżungli" (a mianowicie historia chłopca wychowanego przez wilki), ponieważ "Druga księga dżungli" opowiada przede wszystkim o dalszych losach Mowgliego. Aż pięć historii poświęconych zostało Żabce, a tylko w trzech bohaterami są postacie nie związane w żaden sposób z Akelą, Kaa czy z Baloo. Podobnie jak wcześniej, tutaj również każde opowiadanie poprzedzone zostało ciekawym wierszem. Pomiędzy poszczególnymi historiami znajdziemy również znakomite poematy, które w jakiś sposób związane są z poprzedzanymi je utworami. Struktura książki postała więc taka sama, pora zająć się zawartością.

Opowiadania o Mowglim są najmocniejszą częścią "Drugiej księgi dżungli" i moim zdaniem są lepsze niż te z części pierwszej. Poznamy m.in. historię o tym w jaki sposób tygrysy otrzymały pasy, dowiemy się co stało się z przybranymi (ale czy na pewno?) rodzicami Mowgliego, odkryjemy razem z Żabką skarbiec strzeżony przez białą kobrę czy też stoczymy bój z dzikimi psami. Opowieści są dużo bardziej poważne niż te z części pierwszej. "Druga księga dżungli" staje się opowieścią o dorastaniu i przemijaniu - Mowgli jest już prawie dorosły i zdaje sobie sprawę z tego, że pewnego dnia będzie musiał opuścić dżunglę. Jego przyjaciele również nie młodnieją i są tylko cieniem tego, czym byli kiedyś. Mowgli musi zdecydować: zostać w dżungli, gdzie coraz bardziej nie pasuje, czy też wrócić do ludzi. Tyle że ludzie nie są tutaj tymi "dobrymi": są zabobonni i chciwi, prędzej są w stanie zabić niż próbować zrozumieć. "Druga księga dżungli" okazuje się książką smutną i gorzką, w której zwierzęta są bardziej ludzcy niż człowiek.

Opowiadań nie związanych z Mowglim jest tym razem nieco mniej, ale są za to znacznie ciekawsze niż wcześniej. "Cud Puruna Bhagata" to historia indyjskiego polityka, który wybiera życie w odosobnieniu i staje się kimś w rodzaju świętego człowieka. Osiada na skraju pewnej wsi i z pomocą lokalnych zwierząt próbuje spędzić resztę życia na medytacji. Nie wie jednak, że los sprowadził go to tej części Indii nie bez powodu... Świetne opowiadanie ze znakomitym zakończeniem. "Grabarze" opowiada o krokodylu, szakalu i żurawiu, którzy toczą żywą dyskusję o życiu i śmierci nad jedną z indyjskich rzek. Anty-bohaterem jest tu oczywiście krokodyl, który chwali się liczbą swoich ofiar i tym jaki postrach budzi w okolicy. Jak to jednak mówią: na każdego kozaka znajdzie się kosa... "Quiquern" podobała mi się najmniej, ale to chyba dlatego, że nie jest już tak związana z folklorem Indii jak opowiadania poprzednie, ponieważ bohaterami są Inuici próbujący znaleźć pożywienie dla głodującej wioski. Ku przeznaczeniu wiedzie ich arktyczny duch, posiadający 8 nóg i dwie głowy... Nie jest źle, ale wolałbym jednak coś bardziej związanego z krajem z południa Azji.

Ocena 4/5

"Księga dżungli/Druga księga dżungli" to klasyka literatury i po przeczytaniu dzieła Kiplinga raczej nikt nie będzie w to wątpił. To wyprawa do kraju, który większość z nas zna tylko z atlasów lub czasopism podróżniczych, do czasów znanych tylko z podręczników historii. To jednak przede wszystkim ciekawe historie, inspirowane ludowymi legendami i lokalnym folklorem, pełne interesujących postaci i zdarzeń. Z uwagi na rok, w którym "Księgi dżungli" powstały, książki tej nie czyta się łatwo i na pewno przeczytanie tych 287 stron nie będzie tak łatwe, jak np. połknięcie kolejnego Kinga czy Mastertona. Warto jednak się skupić i poświęcić jej troszkę uwagi, choćby nawet po to, żeby zobaczyć jak znakomitą robotę odwalił Pan Czekalski. I tylko ta okładka szpetna.