Czarna wołga. Kryminalna historia PRL recenzja

Przemysław Semczuk upodobał sobie czasy PRLu i wytrwale pisze o wszelkich kryminalnych zdarzeniach z tamtych lat. Czytelnik mógł się więc zapoznać z kilkoma bardzo dobrymi pozycjami: „M jak morderca” – to książka o Karolu Kocie, seryjnym mordercy, „wampirze z Krakowa”; „Wampir z Zagłębia” o Zdzisławie Marchwickim, bodaj najsłynniejszym „wampirze” tamtych czasów (albo wielkiej mistyfikacji); „Kryptonim Frankenstein” o Joachimie Knychale. „Czarna wołga” jest niejako próbą usystematyzowania kryminalnej historii czasów słusznie minionych i w niej przeczytamy też o powyższych zwyrodnialcach.

W omawianej książce Autor nie pisze jednak tylko o morderstwach, bo jak się okazuje nasi rodacy mieli (i pewnie nadal mają) dużą wyobraźnię (przestępczą). Były więc porwania, anonimy z groźbami (jak sprawa rzekomego zatrucia wody w Jeleniej Górze), napady na banki (jak ten „Pod orłami”), terroryzm (domniemane bomby ciśnieniowe w samolotach), fałszerstwa pieniędzy czy niewyjaśnione zdarzania w marynarce.

Mimo to sprawy morderstw najbardziej rozpalają wyobraźnię czytelnika – na uwagę zasługuje tu rozdział poświęcony Jerzemu Nasierowskiemu, aktorowi, które zszedł na przestępczą drogę. Kolejny godny uwagi tekst to ten poświęcony Zdzisławowi Marchwickiemu, domniemanemu seryjnemu mordercy.

Jednak najciekawszy z mojego punktu widzenia jest reportaż o Janie Gerhardzie, który w 1971 roku został zamordowany. Jego biografia to gotowy scenariusz na film sensacyjny. Niektórym ten żołnierz, pisarz i publicysta, redaktor naczelny tygodnika „Forum” może być znany jako autor książki „Łuny w Bieszczadach”.

Teksty Semczuka są wciągające, czasem budzą strach, czasem wywołują uśmiech pobłażania dla przestępców genialnych inaczej. Szkoda, że Autor nie napisał o Leszku Pękalskim, „wampirze z Bytowa”, który swą zbrodniczą działalność rozpoczął jeszcze w połowie lat 80.

Myślę, że gdyby chcieć dogłębniej wgryźć się w temat przestępczości w PRLu, to zabrakłoby i dziesięciu tomów. „Czarna wołga” stanowi niejako kompendium wiedzy o kryminalnych przypadkach tamtych lat. Dla osób, które pamiętają ówczesne wydarzenia, lektura może stanowić przypomnienie owych zdarzeń, dla tych, których jeszcze wtedy nie było na świecie, „Czarna wołga” będzie pewną ilustracją mentalności czy nastrojów społeczeństwa. Tak czy inaczej – to lektura warta przeczytania.