Stoner recenzja

Co za radość! Po dość długiej przerwie trafiłam wreszcie na wspaniałą Literaturę. Złapała mnie za gardło i serce, i nie chce puścić.
Piszę recenzję pod wpływem tych emocji i już wiem, że nie będę z niej zadowolona. Mimo to bardzo chcę (możliwe nawet, że muszę) ją napisać. Trochę dla siebie samej, ale i dla Johna Williamsa - w podziękowaniu. Kto wie czy, tam gdzie teraz jest, nie czyta opinii czytelników na temat tej książki?
W liście do swojej agentki wątpiącej w to, że "Stoner" dobrze się sprzeda, napisał: "Wiem tylko tyle, że powieść jest dobra, a kiedyś być może ją docenią." (s.241)
Miał rację!

O książkach słabych lub przeciętnych, nudnych czy głupich pisze się stosunkowo łatwo, nawet osobom takim jak ja - zupełnie pozbawionym talentu literackiego. Domyślam się, że krytyka i wytykanie błędów w tekstach większości czytelnikom nie nastręcza większych problemów. Zupełnie inaczej jest gdy tekst zachwyca. Czytelnik (mojego pokroju) siedzi z rozdziawioną gębą i po prostu brakuje mu słów by opisać to, z czym się zetknął. To trochę tak jak w przypadku sztuki Michała Anioła, kiedy patrzymy na blok obrobionego marmuru albo pomalowane farbą połacie tynku i w zaniemówieniu dech nam zapiera, a wrażenia z obcowania z wytworem jego geniuszu pozostają niezapomniane.

John Williams by mnie zachwycić potrzebował tylko 240 stron. Opowiedział na nich historię życia zwykłego (?) wykładowcy akademickiego Wiliama Stonera. Akcja powieści, a ściślej życie jej bohatera przypada (mniej więcej) na 1 poł. XX w. Stonera poznajemy w momencie, kiedy rodzice podejmują decyzję o wysłaniu go na studia rolnicze do Columbii w stanie Missouri. Przez resztę powieści śledzimy jego losy. I to w sumie tyle.

Gdyby ktoś zapytał mnie jaka jest ta powieść, powiedziałabym, że jest to najbardziej ludzka powieść jaką czytałam. To nie wszystko. Jest to powieść, która dotyka i porusza więcej problemów aniżeli liczy stron. A porusza w sposób głęboki i zmusza czytelnika do refleksji, do przyjrzenia się samemu sobie, a może nawet i do zrobienia rachunku sumienia. Uświadamia nam ludzką małość, kruchość i bezradność. Każe zastanowić się nad konsekwencjami naszych wyborów i decyzji. Jest to powieść o pasji, powołaniu zawodowym, etosie pracy, szczenięcym zauroczeniu i dojrzałej miłości, toksycznym małżeństwie, niełatwym rodzicielstwie, męskiej przyjaźni, nienawiści, obojętności, pokorze, odpowiedzialności, życiowych błędach, smutku, przemijaniu, starości, śmierci i...długo by jeszcze można wymieniać. Arcyciekawa jest tu męska perspektywa, ale i pięknie opisana, niekiedy tak prosto, szorstko, gdzie indziej tak poetycko. Niespiesznie...Delikatnie...Wzruszająco...

Wspaniała, niestarzejąca się proza.